Ütülənmək, ütünün təsiri altında səthinin hamarlanması, qırışlarının aradan qaldırılması prosesidir. Bu proses, istilik və təzyiqin birgə təsiri nəticəsində parça, paltar və ya digər materialların üzərindəki qırışların düzəldilməsini əhatə edir. Ütülənmək həmçinin, metaforik mənada, bir şeyin təmizlənməsi, düzəldilməsi və ya təkmilləşdirilməsi mənasında da işlənə bilər.
Etimoloji baxımdan "ütülənmək" sözü "ütü" sözündən törəmişdir. "Ütü" sözü isə fars dilindən keçmişdir və əslində "atəş" mənasını daşıyan "آتش" (atəş) sözündən əmələ gəlmişdir. Tarixən, ütülər əvvəlcə köz ilə isidilirdi, buna görə də "atəş"lə əlaqəsi görünür. Müasir ütülər elektrik enerjisindən istifadə etsə də, sözün etimologiyası onun köhnə, odla işləmə üsuluna işarə edir.
Cümlə içində işlənmə nümunələri:
- Paltarlarımı ütüləməyi unutmuşam.
- Yeni alınmış paltarı ütüləmək lazımdır ki, geyinmək mümkün olsun.
- Mətni yenidən oxuyub, səhvləri aradan qaldırmaq üçün, redaktə etməli, yəni ütüləməliyəm.
- Həyatının bu çətin mərhələsindən sonra, özünü yenidən qurmaq, ütülənmək istəyirdi.
Gördüyümüz kimi, "ütülənmək" sözü həm konkret (parçaların ütülənməsi), həm də məcazi (problemlərin həlli, təkmilləşmə) mənada işlənə bilər. Məcazi mənada istifadəsi, həyatın qırışlarının aradan qaldırılması, nizam-intizamın bərqərar olması kimi anlayışları ifadə edir.