izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üzülüşmə sözü "üzülüşmək" fellərinin isim halı olub, əsasən iki əsas mənaya malikdir:

Birinci məna: Kədərlənmə, qəmginlik, ruh düşkünlüyü vəziyyəti. Bu mənada üzülüşmə, insanın mənfi duyğulara qapılması, kədər və ya narahatlıq hissi ilə müşayiət olunan bir vəziyyətdir. Məsələn: "Onun qəfil xəbərdən sonra üzülüşməsi hər kəsi təəccübləndirdi." bu cümlədə "üzülüşmə" kədərlənmə vəziyyəti ifadə edir. Başqa bir nümunə olaraq, "Uzun sürən üzülüşmədən sonra nəhayət özünə gəldi" cümləsində üzülüşmə uzun müddət davam edən bir ruh düşkünlüyü halını bildirir. Sözün bu mənası daha çox intensiv və uzun müddətli bir kədərlənməni ifadə edir. "Üzülüşmə"nin sinonimləri arasında "qəm", "kədər", "məyusluq", "dərd", "qüssə" və s. göstərmək olar.

İkinci məna: Üzülmə, kədərlənməyə səbəb olan hadisə, vəziyyət və ya xəbər. Bu mənada üzülüşmə səbəb olduğu mənfi duyğulara fokus deyil, həmin duyğuların yaranmasına səbəb olan hadisəyə fokuslanır. Məsələn: "Bu ayrılıq böyük bir üzülüşmə idi." burada "üzülüşmə" ayrılığın insanda yaratdığı kədəri deyil, ayrılığın özü ifadə olunur. Başqa bir nümunə "Onun iflası ailəsi üçün böyük bir üzülüşməyə səbəb oldu" cümləsində "üzülüşmə" iflas hadisəsini və bunun yaratdığı problemləri ifadə edir. Bu mənada üzülüşmə bir növ "müsibət", "bəla", "faciə" kimi sözlərlə əvəz oluna bilər.

Etimoloji qeyd: Sözün mənşəyi "üzülmək" feli ilə bağlıdır. "Üzülmək" kökünə "-üşmə" işarəli əlavəsi bir proses, hal və ya vəziyyəti bildirən isim yaradır. "Üzülüşmə" sözünün istifadəsi əsasən yazılı dilə xasdır və danışıq dilində daha az rast gəlinir.

Qeyd: Hər iki mənanın da istifadəsi kontekstdən asılıdır. Cümlənin quruluşuna və digər sözlərlə əlaqəsinə əsasən "üzülüşmə" sözünün hansı mənada işləndiyini dəqiq müəyyən etmək mümkündür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz