Vaksinləmək (f., tibb.) - Yoluxucu xəstəliklərdən qorunmaq məqsədilə insan və ya heyvan orqanizminə zəiflədilmiş və ya öldürülmüş patogenlərin (virus, bakteriya və s.) daxil olduğu bioloji preparat olan vaksinin yeridilməsi prosesidir. Bu proses, orqanizmin həmin patogenlərə qarşı müdafiə mexanizmini aktivləşdirərək, spesifik immunitet formalaşmasına səbəb olur. Nəticədə, orqanizm gələcəkdə həmin xəstəliklə qarşılaşdıqda özünü müdafiə edə bilir.
Vaksinləmə, profilaktik tədbir olaraq geniş yayılmışdır və bir çox yoluxucu xəstəliklərin, o cümlədən qızılca, qırmızıca, kabakoba, poliomielit, difteriya, tetanos kimi xəstəliklərin qarşısının alınmasında əsas rol oynayır. Müasir tibbdə müxtəlif növ vaksinlər - canlı zəiflədilmiş vaksinlər, öldürülmüş vaksinlər, sub-birlik vaksinlər, rekombinant vaksinlər və s. - istifadə olunur. Vaksinləmənin effektivliyi, istifadə olunan vaksinin növündən, immun sisteminin vəziyyətindən, vaksinləmə sxemindən və digər amillərdən asılıdır.
Vaksinləmənin əhəmiyyəti, kütləvi xəstəliklərin qarşısının alınması və insanların sağlamlığının qorunmasında böyükdür. Dünyada geniş miqyasda aparılan vaksinləmə kampaniyaları sayəsində bir çox xəstəliklər tamamilə məhv edilmiş, yaxud da onların yayılması əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdır. Lakin, vaksinləmə hər zaman 100% qoruma təmin etmir və bəzi hallarda yan təsirlərə səbəb ola bilər. Ona görə də, vaksinləmədən əvvəl həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.
Mənşəcə: "Vaksin" sözü latınca "vacca" (inek) sözündən götürülmüşdür. Bu, ilk vaksinin inək çiçəyinə qarşı hazırlanması ilə bağlıdır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Körpənin vaxtında vaksinlənməsi onun sağlamlığı üçün çox vacibdir.
- Həkim uşağa qripdən qorunmaq üçün vaksin vurdu.
- Qrip mövsümündə vaksinlənmə xəstəliyə tutulma riskini azaldır.
- Dünyada milyonlarla insan hər il müxtəlif xəstəliklərə qarşı vaksinlənir.