izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vaksinlənmə (tibb. "vaksinlənmək"dən f.is.): Tibbdə vaksinlənmə, xəstəlik törədən mikroorqanizmlərin (bakteriya, virus və s.) zəiflədilmiş və ya öldürülmüş formalarını, ya da onların tərkib hissələrini (antigenlərini) orqanizmə daxil etməklə onun həmin xəstəliyə qarşı immunitet qazanması prosesidir. Bu proses, orqanizmin öz müdafiə sistemini aktivləşdirərək, həmin xəstəlik törədicisinə qarşı mübarizə aparmaq üçün antikorlar istehsal etməsinə səbəb olur. Vaksinlənmənin əsas məqsədi xəstəliklərin qarşısını almaq və ya onların ağırlaşmasının qarşısını almaqdır. Bu, fərdi səviyyədə insanları xəstəliklərdən qoruyur, həmçinin kollektiv immunitet əldə edilməsinə kömək edir, yəni xəstəlik yayılmasının qarşısını alır və həssas əhalinin qorunmasını təmin edir.

Vaksinlənmə prosesi bir neçə mərhələdə həyata keçirilir. Əvvəlcə, təhlükəsizliyi təmin etmək üçün vaksinlər ciddi elmi tədqiqatlar və klinik sınaqlardan keçirilir. Sonra, uyğun texnologiya ilə (ənjeksiyon, ağızdan qəbul və s.) orqanizmə daxil edilir. Orqanizmin cavab reaksiyası, yəni antikor istehsalı müxtəlif amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər (məsələn, insanın immunitet sisteminin gücü, vaksinin keyfiyyəti və s.). Bəzi hallarda vaksinlənmədən sonra yüngül yan təsirlər müşahidə oluna bilər (məsələn, qızartı, şişkinlik, yüngül atəş), lakin bunlar adətən müvəqqəti və ciddi deyildir. Vaksinlənmənin potensial yan təsirləri ilə bağlı məlumatlar vaksinin təlimatında ətraflı şəkildə təsvir olunur.

Vaksinlənmənin tarixi 18-ci əsrdən başlayır və o vaxtdan bəri bir çox yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınmasında mühüm rol oynamışdır. Polio, qızılca, qırmızıca, qızamıq kimi əvvəllər geniş yayılmış ölümcül xəstəliklərin sayı, kütləvi vaksinlənmə proqramları sayəsində əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdır. Müasir tibbdə vaksinlənmə profilaktik tibbin ən təsirli üsullarından biri olaraq qalır və yeni xəstəliklərin yaranması və ya mövcud olanların mutasiyaya uğraması ilə əlaqədar olaraq davamlı olaraq inkişaf edir. Dünyada davam edən vaksinlənmə proqramları sayəsində milyonlarla insanın həyatı xilas olunur və sağlamlığı qorunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz