Vaqranka (rus. вагранка) sözü rus dilindən keçmiş bir termindir və əsasən metallurgiya sahəsində işlədilir. Sözün etimologiyası rusca "вагранка" sözündən gəlir ki, bu da öz növbəsində almanca "Wagre" sözündən törəmişdir. "Wagre" isə "qazanda qaynatmaq" mənasını verir. Beləliklə, vaqranka, əsasən, çuqun əritmək üçün istifadə olunan xüsusi bir növ sobaya deyilir.
Lüğətlərdəki qısa izah "zavodlarda çuqun əritmək üçün soba" kimi verilmiş olsa da, vaqrankanın konstruksiyası və iş prinsipi daha ətraflı izah tələb edir. Vaqranka şaquli və ya bir qədər əyilmiş silindrik formada, yanlardan genişlənən bir sobaya bənzəyir. Çuqunun əriməsi üçün yüksək temperatur tələb olunduğundan, vaqranka yüksək istilik tutumuna malik materiallardan (məsələn, şamot kərpicindən) hazırlanır. İş prinsipi isə hava ilə zənginləşdirilmiş yanacağın (adətən koks) vaqrankanın alt hissəsindən yuxarıya doğru hərəkəti ilə əlaqədardır. Bu hərəkət nəticəsində yaranan yüksək temperatur çuqun filizini əridir və əridilmiş çuqun vaqrankanın alt hissəsindən xüsusi bir açıqdan çıxarılır.
Vaqranka müasir metallurgiyada daha müasir və effektiv üsulların tətbiqi ilə geniş yayılmasa da, tarixən dəmir-polad istehsalında mühüm rol oynamış və əsasən kiçik və orta ölçülü istehsalat müəssisələrində istifadə olunmuşdur. Ona görə də "vaqranka" termini yalnız bir soba kimi deyil, həm də müəyyən bir texnoloji prosesin simvolu kimi də qəbul edilə bilər. Məsələn, "dəmir vaqranka üsulu ilə əridildi" kimi bir cümlədə "vaqranka" sözü yalnız soba deyil, həm də əritmə üsulunu ifadə edir.
Qısaca desək, "vaqranka" sözünün mənası yalnız "çuqun əritmək üçün soba" ilə məhdudlaşmamalı, onun tarixi, konstruksiyası, iş prinsipi və metallurgiyada rolu nəzərə alınmalıdır.