Valentlik (latınca valentia – güc, qüvvət) kimyada bir atomun başqa atomlarla kimyəvi rabitə əmələ gətirə bilmək qabiliyyətini ifadə edən əsas anlayışdır. Bu qabiliyyət atomun valent elektronlarının sayı ilə müəyyən olunur. Valent elektronlar atomun ən xarici elektron qatında yerləşən və kimyəvi reaksiyalarda iştirak edən elektronlardır. Atomun valentliyi onun period sistemindəki yerindən, xüsusilə də valentlik elektronlarının sayından asılıdır.
Valentliyin təsviri müxtəlif üsullarla verilir. Ən sadə yanaşma, atomun digər atomlarla neçə rabitə əmələ gətirdiyini göstərməkdən ibarətdir. Məsələn, hidrogenin valentliyi 1, oksigenin 2, karbonun isə 4-dür. Bu, müvafiq olaraq, hidrogen atomunun bir, oksigen atomunun iki və karbon atomunun dörd kimyəvi rabitə əmələ gətirə bilməsi deməkdir. Lakin, bəzi hallarda atomun valentliyi bir neçə dəyər ala bilər. Məsələn, dəmir atomunun valentliyi 2 və ya 3 ola bilər (Fe2+ və Fe3+ ionları). Bu, dəmirin müxtəlif kimyəvi birləşmələrdə müxtəlif sayda elektron itirməsi ilə izah olunur.
Valentlik anlayışı kimyəvi formulların yazılmasında və kimyəvi reaksiyaların tənliyinin tərtib edilməsində əsas rol oynayır. Çünki valentlik, atomların bir-biri ilə necə birləşdiyini və nəticədə hansı kimyəvi birləşmənin əmələ gəldiyini müəyyən edir. Müasir kimyada valentlik anlayışı, daha dəqiq və mürəkkəb olan oksidləşmə dərəcəsi və koordinasiya ədədi kimi anlayışlarla əvəz olunmuşdur, ancaq valentlik anlayışı kimyanın əsas anlayışlarından biri olaraq qalır və sadə kimyəvi birləşmələrin təsvirində əlverişlidir.
Müxtəlif cümlələrdə işlənmə nümunələri:
- Karbonun valentliyi dörd olduğundan, metan (CH4) molekulunda dörd hidrogen atomu ilə birləşir.
- Oksigenin valentliyi iki olduğundan, su (H2O) molekulunda iki hidrogen atomu ilə birləşir.
- Dəmirin valentliyi 2 və ya 3 ola bilər, buna görə də dəmir (II) oksid (FeO) və dəmir (III) oksid (Fe2O3) kimi birləşmələr əmələ gətirir.