Və: Azərbaycan dilində bağlayıcı birlik olub, sadə cümlələrdə həmcins üzvləri, mürəkkəb cümlələrdə isə mürəkkəb cümlənin tərkib hissələrini (sadə cümlələri) bir-birinə bağlayır. Funksional cəhətdən adi bağlayıcı birliklərdən fərqlənir. "Və" birliyi əsasən əlavə, ardıcıllıq, eynilik və ya paralellik mənası ifadə edir. Həmçinin, eyni zamanda həm…həm də… və ya həmçinin… konstruksiyalarının bir hissəsini təşkil edir.
Mənşəyi: "Və" birliyi qədim türk dillərindən gəlmədir. Kökləri Proto-Türk dilinə qədər uzanır və həm fonetik, həm də semantik cəhətdən qohum dillərdə oxşar funksiyalı birliklərlə əlaqələndirilir. Mənşəyi ilə bağlı müxtəlif etimoloji tədqiqatlar mövcuddur, lakin ən geniş qəbul olunan versiyalar Proto-Türk dilindəki əlavə və ardıcıllıq mənalarını ifadə edən köklərlə əlaqələndirir.
İstifadə nümunələri: "Və" birliyi müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif funksiyalar yerinə yetirir:
- Həmcins üzvlərin bağlanması: "O, kitab **və** dəftər aldı." (iki həmcins tamamlayıcı)
- Mürəkkəb cümlələrdə sadə cümlələrin bağlanması: "Günəş doğdu **və** quşlar oxumağa başladı." (iki müstəqil sadə cümlə)
- Ardıcıl hadisələrin göstərilməsi: "Evə gəldi, paltarını dəyişdi **və** yatağa uzandı."
- Eynilik və ya paralellik: "Həm oxuyur, **və** həm də yazır." (burada "və" "həm...həm də" konstruksiyasının bir hissəsidir)
- Sayların ardınca: "Üç **və** beş səkkiz edər."
Qeyd: "Və" birliyinin əvəzinə bəzi hallarda "ilə" və ya digər bağlayıcı birliklər də işlənə bilər, ancaq məna kölgələnməsinə səbəb ola bilər. Məsələn, "O, kitab **və** dəftər aldı." cümləsində "və"ni "ilə" ilə əvəz etmək mənanı dəyişdirməyəcək, ancaq bəzi hallarda məna fərqi yarada bilər. Bunun üçün cümlənin kontekstini nəzərə almaq lazımdır.