Vələ sözü Azərbaycan dilində miqdarı bildirən bir ölçü vahidi olub, "bir yaba dolusu", "bir yabanın (insanın) götürə biləcəyi qədər ot, kol və sair" mənalarını ifadə edir. Bu mənada "şələ", "qucaq" sözləri ilə sinonimdir. Lakin, "şələ" və "qucaq" daha çox insanın qollarının tutumu ilə ölçülən miqdar üçün işlənsə də, "vələ" daha geniş, müəyyən bir həcmə malik olmayan, əl ilə toplanan ot, kol, budaq kimi şeylər üçün istifadə olunur. Beləliklə, "vələ" daha çox təxmini, görmə qabiliyyətinə əsaslanan bir ölçü vahididir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, türk dillərində geniş yayılmış köklərdən törədiyini görə bilərik. "Vələ"nin kökü, ehtimal ki, "vurmaq", "toplamaq", "yığmaq" kimi hərəkətləri ifadə edən fellərlə əlaqədardır. Belə ki, bir yaba dolusu otun toplanması, yığılması əməliyyatını ifadə edir. Bu kontekstdə "vələ"nin miqdarı deyil, toplanma hərəkətini də əks etdirdiyini söyləmək olar.
Misal olaraq, verilən cümlədəki “Qaranlıq çökəndə Qaraxan Məcidin qəbri üstə bir vələ tikan odluğu” ifadəsində "vələ" sözü təxminən bir yaba dolusu miqdarda olan tikanlı bitkiləri ifadə edir. Burada tikanların miqdarının dəqiq ölçülməsi deyil, ətrafın tikanlı olması, çoxlu tikanın olması vurğulanır. Başqa bir misal olaraq, "Otlaqdan bir vələ ot yığdı" deyə bilərik. Bu cümlədə dəqiq bir miqdar göstərilmir, sadəcə yığılan otun miqdarının nisbətən az olduğunu ifadə edir.
Qeyd etmək vacibdir ki, "vələ" sözü müasir Azərbaycan dilində geniş işlənən bir söz deyildir və əsasən şifahi nitqdə, xüsusən də kənd ərazilərində istifadə olunur. Lüğətlərdə daha çox tarixi-dialektoloji məna daşıyır.