Vələs (Quercus petraea) – Fəqərəlilər (Magnoliophyta) şöbəsinin, Sapındılar (Fagales) dəstəsinin, Palıdkimilər (Fagaceae) fəsiləsinin, Palıd (Quercus) cinsinə aid olan, oduncağı bərk, qollu-budaqlı, hündürlüyü 20-30 metrə, bəzən daha çoxa çatan bir meşə ağacıdır. "Vələs" termini Azərbaycan dilində bu ağac növünü ifadə etmək üçün istifadə olunur. Terminin etimologiyası hələ tam dəqiqləşdirilməsə də, türk dillərindən mənşəli olduğu ehtimal olunur və "güclü", "möhkəm" mənalarını ehtiva edən köklərlə əlaqələndirilə bilər, çünki vələs ağacının möhkəm və davamlı oduncağı ilə tanınır.
Vələs, Azərbaycanın aşağı dağ qurşağı meşələrində geniş yayılmışdır, xüsusilə də qonur torpaqlarda üstünlük təşkil edir. Qafqazın şərq hissəsində, eləcə də Kiçik Qafqaz və Böyük Qafqazın cənub yamaclarında rast gəlinir. Digər palıd növləri ilə yanaşı, qarışıq meşələr əmələ gətirir. İqlimə uyğunlaşma qabiliyyəti yüksəkdir, lakin kölgəyə dözümlülüyü azdır. Vələs ağacının oduncağı möhkəmliyi, davamlılığı və suya davamlılığı ilə fərqlənir, ona görə də mebel istehsalında, inşaatda və digər sahələrdə geniş istifadə olunur. Həmçinin təbabətdə də müəyyən tətbiqləri vardır.
Cümlə içərisində nümunələr:
- Ağır yüklü yük maşını vələs ağacından düzəldilmiş körpüdən keçdi.
- Dağın ətəyindəki meşə əsasən vələs və palıd ağaclarından ibarət idi.
- Qədim evlərin tikintisində vələs ağacından istifadə olunurdu.
- Vələsin möhkəm oduncağından hazırlanmış masanın üstünə ağır bir qab qoyuldu.