izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vəliyyünnəmət sözü köhnəlmiş bir Azərbaycan sözü olub, "vəlinemət" sözünün daha geniş və təntənəli bir ifadəsidir. Əslində, "vəli" (doğma, yaxın, qohum, himayəçi) və "nəmə" (mərhəmət, nemət, lütf) komponentlərindən təşkil olunmuşdur. Bu söz, bir şəxsin digərinə göstərdiyi böyük mərhəmət, lütf, himayə, qayğı və yardımı, həmçinin bunun nəticəsi olaraq yaranan möhkəm bağlılığı və minnətdarlığı ifadə edir.

Sadəcə "vəlinemət"dən fərqli olaraq, "vəliyyünnəmət" sözü daha rəsmi, daha təntənəli və daha çox hörmət ifadə edən bir tərzdə işlənir. Köhnə ədəbiyyatda, xüsusilə də klassik əsərlərdə, yüksək rütbəli şəxslərin, hökmdarların və ya ictimai nüfuzu olan insanların xalqa göstərdikləri böyük mərhəmət və himayəni təsvir etmək üçün istifadə olunurdu. Bu söz, sadəcə maddi yardım deyil, həm də mənəvi dəstək, qoruma və himayəni özündə əks etdirir.

Misal olaraq, verilən cümlədəki ("Ana, insaf elə, mürüvvət elə, insan da Qulam xan kimi nakəsdən ötrü öz vəliyyün-nemətinə ağ olar?") "vəliyyünnəmət" sözü, Qulam xan kimi bir insanın, kasıb və ehtiyac içində olanlara göstərdiyi böyük mərhəmət və yardımını, bunun insanlarda yaratdığı minnətdarlığı ifadə edir. Bu cümlədə sözün təntənəli və emosional yüklü olması vurğulanır.

Müasir Azərbaycan dilində "vəliyyünnəmət" sözü nadir hallarda işlənir və əsasən köhnə ədəbiyyatı anlamaq üçün vacib olan bir leksik vahid kimi qalır. Ancaq tarixi kontekstdə və ya klassik əsərlərdə bu sözün düzgün anlaşılması üçün onun mənasını və emosional yükünü dəqiq bilmək zəruridir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz