Vərdiş (ərəbcə عادَة - ‘āda - "adət, vərdiş" sözündən) insanın müəyyən bir hərəkəti və ya davranışı təkrarlamaqla əldə etdiyi avtomatik, şüursuz hərəkət və ya düşüncə tərzidir. Bu, sadəcə təcrübə və təkrarlama nəticəsi deyil, beyində möhkəmlənmiş bir neyron şəbəkəsi kimi formalaşır və davranışa güclü təsir göstərir. Mənimsənilmiş bir vərdiş, müəyyən bir situasiyaya avtomatik reaksiya verməyə, həyatımızı asanlaşdırmağa və zaman qazanmağa imkan verir.
Vərdişlər iki əsas kateqoriyaya bölünür: müsbət vərdişlər və mənfi vərdişlər. Müsbət vərdişlər, sağlamlığımızı, məhsuldarlığımızı, rifahımızı və ümumi həyat keyfiyyətimizi yaxşılaşdırır (məsələn, hər gün idman etmək, sağlam qidalanmaq, mütaliə etmək). Mənfi vərdişlər isə sağlamlığımıza, münasibətlərimizə və ya həyatımızın digər sahələrinə zərər verə bilər (məsələn, siqaret çəkmək, həddindən artıq qəhvə içmək, gec yatmaq).
Vərdişlərin formalaşması uzun bir müddət tələb edir, lakin onlar eyni səylə dəyişdirilə və ya aradan qaldırıla bilər. Yeni vərdişlər əldə etmək və ya köhnələrindən azad olmaq üçün şüurlu səy, motivasiya və davamlılıq tələb olunur. Bu prosesdə müxtəlif texnikalar, o cümlədən mükafatlandırma sistemləri, dəyişikliklərin kiçik addımlarla həyata keçirilməsi və dəstək sistemindən istifadə tövsiyə olunur.
Cümlə içində nümunələr:
- Onun səliqəli işləməsi uzun illər ərzində əldə etdiyi bir vərdiş idi.
- Hər gün səhər tezdən qaçmaq artıq onun üçün gözəl bir vərdiş halına gəlmişdi.
- Tütün çəkmək zərərli bir vərdişdir və ondan imtina etmək vacibdir.
- Bu pis vərdişdən tez bir zamanda xilas olmaq lazımdır.