Vərdişli sifəti, əsasən bir varlığın (insan, heyvan və s.) müəyyən bir hərəkəti, davranışı və ya vəziyyəti təkrar-təkrar yerinə yetirməsi nəticəsində əldə etdiyi avtomatizm və ya alışqanlığı ifadə edir. Bu, sadəcə bir hərəkətin təkrarlanması deyil, həm də bu hərəkətin beyində möhkəm bir əlaqənin, neyron şəbəkəsinin formalaşması deməkdir. Belə ki, vərdişli olmaq, hərəkətin şüurlu səy göstərilmədən, refleksiv olaraq yerinə yetirilməsini nəzərdə tutur.
Lügətlərdəki "vərdiş etmiş, adət etmiş" izahı vərdişli sözünün əsas mənasını əks etdirir, ancaq onun dərindən başa düşülməsi üçün yetərli deyil. Çünki "adət etmiş" ifadəsi müvəqqəti bir vəziyyəti, "vərdişli" isə daha davamlı və avtomatlaşmış bir halı ifadə edir. Məsələn, bir insan gündəlik çay içməyə "adət edə" bilər, amma çay içmə vərdişini "vərdişli" olaraq adlandırmaq üçün bu hərəkətin uzun müddət davamlı olmalı və refleksiv səviyyəyə çatmalıdır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "vərdiş" sözü fars mənşəlidir və "alışqanlıq, adət" mənalarını verir. "Li" əlavəsi isə sifət şəkilçisidir. Ona görə də "vərdişli" sözü "alışqanlığı olan", "adətə malik olan" mənalarını daha dəqiq şəkildə ifadə edir.
Fərqli cümlələrdə "vərdişli" sözünün istifadəsi nümunələri:
- O, vərdişli bir yazıçı idi, hər gün yazı yazardı.
- Piyanist, illərlə təcrübədən sonra, vərdişli bir şəkildə musiqi ifa edirdi.
- İt, vərdişli olaraq əmrləri dərhal yerinə yetirirdi.
- Yeni mənzildə yaşamaq hələ vərdişli deyildi.
Gördüyümüz kimi, "vərdişli" sözü həm canlılar üçün (insan, heyvan), həm də cansız varlıqlar üçün (mənzil, əşya) istifadə oluna bilər. Lakin bu zaman, "cansız" varlığın kontekstində "alışqanlıq" mənası daha ön plana çıxır, yəni müəyyən bir vəziyyətə, vəziyyətlər ardıcıllığına alışma mənasında işlənir.