izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vəsf (ər. وصف) sözü, əsasən bir şəxsin və ya şeyin özünəməxsus xüsusiyyətlərini, keyfiyyətlərini, xarakterini və ya halını ifadə edir. Lüğətlərdə verilən "sifət, keyfiyyət, hal; səciyyə" tərifi kifayət qədər ümumidir və vəsfin əhatə etdiyi geniş məna dairəsini tam əks etdirmir. Daha dəqiq ifadə etmək üçün deyə bilərik ki, vəsf, bir varlığın görünüşünü, xarakterini, təbiətini, vəziyyətini, hətta əhval-ruhiyyəsini ifadə edən təsviri, bəyanat və ya təsvirdir.

Vəsfin əsas xüsusiyyəti onun obyektiv və ya subyektiv ola bilməsidir. Obyektiv vəsf, fakt əsasında verilən, mübahisəsiz təsvirdir (məs., "O, uzun boylu və qəhvəyi saçlı idi"). Subyektiv vəsf isə müşahidəçinin şəxsi təəssüratlarına, qavrayışlarına və duyğularına əsaslanır və müəyyən dərəcədə şərtidir (məs., "O, çox gözəl idi").

Vəsf, ədəbiyyatda, xüsusilə də nəsr və şeir əsərlərində şəxslərin, əşyaların və hadisələrin canlandırılması üçün geniş istifadə olunur. Ədəbi vəsflər bədii vasitələrdən (metafora, təşbeh, epitet və s.) istifadə etməklə oxucunun təxəyyülünə təsir göstərir, duyğu və hisslərini oyadır. Məsələn, "Günəşin qızıl şüaları yer üzünü bürümüşdü" cümləsində günəşin təsviri bir vəsfdir.

Lüğətdə verilən misal ("Zatinə kimsə irməz, vəsfini bilməz") də vəsfin əhəmiyyətini vurğulayır. Bu misalda "vəsf" sözü, bir şəxsin daxili keyfiyyətlərini, mahiyyətini, əsl simasını bilmək mənasında işlənir. Yəni, yalnız xarici görünüşə baxaraq bir insanı tam tanımaq mümkün deyil, onun əsl varlığını vəsf etmək isə daha da çətindir.

Qısacası, "vəsf" sözü sadəcə bir sifəti deyil, həm də bir obyekt və ya şəxsin tam və ətraflı təsvirini, onun mahiyyətini və keyfiyyətlərini əhatə edən geniş bir anlayışı ifadə edir. Bu anlayış həm obyektiv, həm də subyektiv ola bilər və ədəbiyyatda, elmdə, gündəlik həyatda müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz