izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məh (məh) - [fars.] köklü, klassik ədəbiyyatda istifadə olunan bir sözdür. Əsasən "ay" mənasında işlənir. Lakin sadəcə "ay" demək deyil, poetik bir ifadə olaraq, gecənin gözəlliyini, əzəmətini, sirli və cazibədar aurmasını, həmçinin məhəbbətin və həsrətin simvolu kimi də qəbul edilir.

Misal olaraq gətirilən şeir parçasında "məh" sözünün işlənməsindən göründüyü kimi, hicran (fərq, ayrılıq) duyğusunun dərinliyini ifadə etmək üçün istifadə olunmuşdur. "Ey dil, ki hicrə doymayıb, istərsən ol məhi" misrasında "məh" ayın həm gözəlliyini, həm də əlçatmazlığını, dərin həsrəti əks etdirir. Sanki şair deyir ki, "Ayrılığın dərdinə doymayan dilim, istərsən ay kimi uca və uzaq ol, əlçatmaz ol." Bu isə həm şairin, həm də onun dilinin, dərin hicran içində olduğunu göstərir.

Beləliklə, "məh" sözü sadəcə bir astronomik cismin adı deyil, dərin mənalı, poetik bir ifadədir. O, klassik ədəbiyyatımızda simvolizm vasitəsi olaraq, həm təbiətin gözəlliyini, həm də insan hisslərinin mürəkkəbliyini əks etdirmək üçün geniş istifadə olunmuşdur. Sözün kökü fars dilindən gəlsə də, Azərbaycan ədəbi dilində özünəməxsus bir rəng və dərinlik qazanmışdır.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "məh" sözü bəzi digər dillərdə də "ay" mənasını daşıyır. Bu, sözün köhnə mənşəyinin və geniş coğrafi yayılmasının göstəricisidir. Onun Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus poetik təsvir vasitəsi kimi istifadə olunması isə bu sözün ədəbi dilə inteqrasiyasının uğurlu nümunəsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz