izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məlahətlilik (is. məlahətli olma) sözü Azərbaycan dilində zəriflik, incəlik, xoşluq, lütfkarlıq, cazibədarlıq, xoşagəlməzlik, ədəblilik, nəzakətlilik və gözəllik mənalarını özündə birləşdirən mürəkkəb bir leksik vahiddir. Bu keyfiyyətlərin hamısı bir-biri ilə sıx bağlı olsa da, hər birinin özünəməxsus nüansları vardır.

Məlahətlilik, sadəcə xarici görünüşlə bağlı deyil, həm də daxili keyfiyyətlərin ifadəsidir. Xarici görünüşə aid edilərsə, bu, insanın zərif və gözəl görünüşünü, hərəkətlərinin incəliyini, gözəl danışıq tərzinin, səs tonunun xoşagəlməzliyini əks etdirir. Daxili keyfiyyətlərə aid edildikdə isə, məlahətlilik nəzakət, ədəb, hörmət, lütfkarlıq, xoş münasibət kimi keyfiyyətlərin birliyini ifadə edir. Belə insanlarla ünsiyyət xoş və rahatdır, onların yanında özünüzü rahat hiss edirsiniz.

Məlahətlilik, fərqli kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Məsələn, "Onun məlahətli hərəkətləri hamını valeh etdi" cümləsində məlahətlilik xarici görünüş və davranışa aid edilir. "Sözlərinin məlahətliliyi ürəyimi oxşadı" cümləsində isə məlahətlilik danışıq tərzinin incəliyinə, səmimiyyətinə və xoşagəlməzliyinə işarə edir. "Ev onun məlahətli əlləri ilə gözəl bəzədilmişdi" cümləsində isə məlahətlilik işin incəliklə və zövqlə görülməsini ifadə edir.

Etimalogiyasına gəldikdə, "məlahət" kökünün "məl" (məna, məzmun) və "ahəng" (uyğunluq, gözəllik) kimi köklərdən törədiyi ehtimal edilir. Beləliklə, "məlahətlilik" həm mənalı, həm də gözəl, uyğun, xoşagəlməz bir vəziyyəti bildirir. Sözün ədəbi üslubda daha çox işlədildiyini də qeyd etmək lazımdır.

Qısacası, məlahətlilik insanın xarici görünüşündən tutmuş daxili aləminə qədər bütün keyfiyyətlərini əhatə edən, ətrafındakılarda xoş təəssürat yaradan, zəriflik, incəlik və xoşagəlməzliyi özündə cəmləşdirən bir anlayışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz