Mələs sifəti, əsasən meyvələr üçün işlənən bir söz olub, dadı baxımından həm bir qədər turşu, həm də bir qədər şirini ehtiva edən, hər iki xüsusiyyətin qarışığından ibarət olan bir təsviri ifadə edir. Sadəcə "turşu" və ya "şirin" sözlərinin tam sinonimi deyil. "Mələs" turşuluğun və şirinliyin bir-birini tamamladığı, nə çox turşu, nə də çox şirin olduğu bir dad balansını ifadə edir. Bu, "meyxoş" və ya "şirintəhər" kimi sözlərlə bənzər bir məna daşısa da, onlardan incə bir fərqlənir. "Meyxoş" şirinliyin üstünlük təşkil etdiyini, "şirintəhər" isə şirinliyin əsas, lakin bir az da turşuluq əlavəsini ehtiva etdiyini ifadə edə bilər. "Mələs" isə bu iki xüsusiyyətin daha balanslı bir şəkildə bir araya gəldiyini bildirir.
Etimoloji mənşəyi dəqiq müəyyən olunmasa da, türkiyə dillərindən gələn bir söz olduğu ehtimal olunur. "Mələs" sözünün kökündə olan əsas məna "qarışıq", "orta" və ya "qarışıq dad" ola bilər. Bu, sözün dadın incə nüanslarını ifadə etmə qabiliyyətini göstərir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Bağımızdakı narlar çox mələsdir.
- Bu alma nə çox turş, nə də çox şirindir, mələsdir.
- Mələs əriklərdən mürəbbə bişirdik.
- Quru meyvələrin mələs dadı mənə çox xoş gəldi.
Göründüyü kimi, "mələs" sözü sadəcə bir dad təsvirindən daha çox, dadın incə balansını və harmoniyasını ifadə edən zərif bir söz olaraq işlənir.