Məsnəvi (ər. مثنوی) – ədəbiyyatda, xüsusilə də fars ədəbiyyatında, hər iki misrası həmqafiyə olan uzun şeir növüdür. "Məsnəvi" sözü ərəb mənşəlidir və "iki-iki" mənasını verən "məsnə" (مثنى) sözündən törəmişdir. Bu, hər bir beytin iki misradan ibarət olmasına işarədir. "Məsnəvi" termini sadəcə misraların həmqafiyə olması ilə deyil, həm də əsərin həcmi və mövzunun genişliyi ilə seçilir. Qəzəl, rübai kimi kiçik şeir növlərindən fərqli olaraq, məsnəvilər ümumiyyətlə, uzun, hətta nəsrlə müqayisə edilə biləcək qədər həcmli olur. Məzmun baxımından isə çox müxtəlif ola bilər: dini-fəlsəfi, hikmətli, didaktik, lirik, epik, satirik və s.
Məsnəvi, həm də, şairin özünü ifadə etməsinin, dünyagörüşünü, düşüncələrini oxuculara çatdırmasının geniş imkanlar verdiyi bir janrdır. Müəllifin fəlsəfi görüşlərini, həyat təcrübəsini, dini inanclarını, sosial-siyasi baxışlarını əks etdirən məsnəvilər öz dövrünün ictimai-mədəni həyatını əks etdirən əhəmiyyətli mənbələrdir. Cəlaləddin Rumi'nin "Məsnəvi"si bunun ən bariz nümunəsidir. Bu əsər, uzunluğu və mövzu müxtəlifliyi ilə yanaşı, incəsənətkarlığı və təsiri ilə də ədəbiyyat tarixində özünə əbədi yer tutmuşdur.
Məsnəvi şeirinin əsas xüsusiyyəti hər iki misranın qafiyəli olmasıdır. Misallar:
- Sənsiz dünyam qaranlıqdır, qəmlidir,
- Ürəyimdə yalnız kədər, qəmlidir.
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında da məsnəvi janrına müraciət halları olsa da, fars ədəbiyyatındakı kimi geniş yayılmamışdır. Ancaq bu, məsnəvi janrının əhəmiyyətinin azaldığını göstərmir. Hər hansı bir uzun şeir əsəri üçün "məsnəvi" termininin işlədilməsi həmişə də doğru deyildir. Əsərin məzmunu, strukturu və üslubu "məsnəvi" adlandırılması üçün əsas rol oynayır.