Mıqqıltı sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir söz olub, əsasən zəif, qırğın, nəzərə çarpmayan səslər üçün işlənir. Lüğətlərdə "inilti, zarıltı" kimi tərcümə olunsa da, bu tərcümə tam əhatəli deyil. Çünki "mıqqıltı" daha çox zəif, fasiləli, davamlı olmayan səsləri ifadə edir. "İnilti" və "zarıltı" isə ümumiyyətlə daha uzunmüddətli, daha aydın eşidilən kədərli, ağrılı səslər üçün işlənir.
Etimalogiyası baxımından, "mıqqıltı" sözü "mıqqıl" felindən törəmişdir. "Mıqqılmaq" isə zəif, fasiləli səslər çıxarmaq, nəsə ilə nazikcə, zəifcə oynamaq mənasını verir. Məsələn, bir pişiyin zəifcə miyovlaması, bir uşağın yuxuda zəifcə iniltməsi, bir ağac budağının küləkdə zəifcə səs çıxarması, bir qapının zəifcə qıcırtısı – bütün bunlar "mıqqıltı" ilə ifadə oluna bilər.
Ona görə də "mıqqıltı" sözü "inilti" və "zarıltı"dan fərqli olaraq, səsin zəifliyi və qırğınlığını ön plana çəkir. Səsin keyfiyyəti (kədər, qorxu və s.) ikinci dərəcəlidir. Verilən nümunə cümləsində ("Tapdıq, elə bil, eşitmir, mıqqıltısını artırırdı.") sözün məhz bu xüsusiyyəti özünü göstərir: şəxsin zəif səsi eşitməyən kəsə daha çox eşidilmək üçün artırılır.
Cümlədə istifadənin başqa nümunələri:
- Uşağın yuxu içindəki mıqqıltısı anayı sakitləşdirdi.
- Qaranlıqda qapının mıqqıltısı ürəyimi sıxdı.
- Küləyin ağacların yarpaqlarında yaratdığı mıqqıltı romantik bir hava yaradırdı.
- Motorun zəif mıqqıltısı avtomobilin əməliyyatda olduğunu göstərirdi.
Göründüyü kimi, "mıqqıltı" müxtəlif kontekstlərdə, müxtəlif səs növlərini ifadə etmək üçün istifadə oluna bilən çoxşaxəli bir sözdür.