Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "mırıldama" sözü adətən "mırıldamaq" fellərinin məsdəri kimi təqdim olunur və qısa, səssiz, ancaq dodaqların hərəkəti ilə eşidilən, çox vaxt anlaşılmaz danışıq kimi izah edilir. Lakin bu izah, sözün bütün imkanlarını əhatə etmir. Daha geniş və dəqiq bir tərif vermək üçün "mırıldama" sözünün semantik çalarlarını araşdıraq.
"Mırıldama" sözünün əsas mənası, alçaq səslə, az eşidilən şəkildə danışmaq, nəsə pıçıldamaqdır. Bu, həm də gizlin danışma, öz-özünə danışma, və ya xəyalpərəst bir şəkildə, ağzında sözlərin gəzməsi kimi də başa düşülə bilər. Sözün fonetik xüsusiyyətləri nəzərə alınarsa, səsin zəifliyi, qarışıqlığı, anlaşılmazlığı ön plana çıxır. Məsələn, uşaqlar yuxu halında mırıldaya bilərlər, yaşlı bir insan əsəbləşdiyi zaman öz-özünə mırıldaya bilər, ya da birisi nəsə gizlicə danışarkən mırıldaya bilər.
Cümlə içərisində işlənmə nümunələri:
- O, mahnının sözlərini mırıldayırdı.
- Yaşlı qadın öz-özünə nəsə mırıldayırdı.
- Uşaq yuxuda mırıldayıb yatdı.
- Sözləri çox aşağı səslə, demək olar ki, mırıldayıb söylədi.
- O, gizlicə dostuna nəsə mırıldayırdı.
Göründüyü kimi, "mırıldama" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Lakin əsas xüsusiyyətləri səsin alçaqlığı, anlaşılmazlığı və gizliliyi olaraq qalır. "Mırıldamaq" feli ilə "mırıldama" məsdəri arasında semantik fərq çox azdır, sadəcə birinin fel, digərinin isə məsdər olması ilə fərqlənirlər.
Etimalogiyasına gəldikdə isə, "mırıldamaq" sözünün türkiyə dilləri ailəsinə aid olduğu güman edilir, lakin dəqiq etimoloji kökü hələ də müəyyənləşdirilməmişdir. Daha ətraflı araşdırmalar bu sahədə yeni məlumatlar ortaya qoya bilər.