Mikroskopik (sif., [yun.]) — Sözün etimologiyası qədim yunan mənşəlidir və "mikros" (μικρός) - kiçik və "skopein" (σκοπεῖν) - baxmaq, müşahidə etmək sözlərindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, əsl mənası "kiçik şeylərə baxmaqla əlaqəli" deməkdir. Bu etimoloji məna sözün müasir istifadəsindəki iki əsas mənasını əhatə edir:
1. Mikroskop vasitəsi ilə əlaqəli: Bu mənada "mikroskopik" sözü hər hansı bir prosesin, tədqiqatın və ya müşahidənin mikroskopdan istifadə etməklə aparıldığını bildirir. Məsələn: "Mikroskopik tədqiqatlar göstərdi ki...", "Mikroskopik analizlə müəyyən edildi ki...", "Bitkinin mikroskopik quruluşu öyrənildi". Bu kontekstdə söz, alət və ya metodu vurğulayır.
2. Son dərəcə kiçik, yalnız mikroskopla görünən: Bu, sözün daha geniş yayılmış və intuitiv mənasıdır. Bu mənada "mikroskopik" çılpaq gözə görünməyəcək qədər kiçik olan cisimləri, hissəcikləri və ya canlıları təsvir edir. Məsələn: "Mikroskopik orqanizmlər", "Mikroskopik zərrəciklər", "Mikroskopik çatlar". Bu kontekstdə söz, ölçünü və görünmə qabiliyyətini ifadə edir. Burada "mikroskopik" sözü eyni zamanda metaforik olaraq da işlədilə bilər, məsələn: "Mikroskopik bir dəyişiklik belə faciəyə səbəb ola bilərdi" - bu zaman kiçikliyi və əhəmiyyətsiz görünən bir şeyin böyük nəticələrinə səbəb olma qabiliyyəti vurğulanır.
Qısaca, "mikroskopik" sözü həm alətlə əlaqəli texniki mənada, həm də kiçik ölçü və görünmə qabiliyyəti ilə əlaqəli daha geniş mənada işlədilir. Hər iki mənada da əsas mahiyyət kiçiklik və mikroskopla müşahidənin əlaqəsidir.