Morfi (yun. Μορφεύς, Morfeus – yunan mifologiyasında yuxu allahı Morfeyusun adından törəmişdir) – xaşxaş bitkisinin şirəsindən alınan, güclü ağrıkəsən və yuxugətirici təsirə malik narkotik maddə. Morfinin əsas tərkib hissəsi morfin alkaloididir. Tibbdə güclü ağrıları, xüsusilə xərçəng ağrılarını aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. Lakin yüksək miqdarda qəbul edildikdə asılılıq yaradır və ciddi yan təsirlərə səbəb olur. Morfinin təsiri mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərməklə baş verir, opioid reseptorlarına bağlanaraq ağrı impulslarının ötürülməsini bloklayır və yuxugətirici effekt yaradır.
Morfinin terapevtik tətbiqi həkim nəzarəti altında olmalıdır, çünki dozadan artıq qəbul edilməsi nəfəs depressiyasına, komaya və hətta ölümlə nəticələnə bilər. Tolerantlıq və asılılığın inkişaf etməsi riski də vardır, bu səbəbdən uzunmüddətli istifadə zamanı dozanın tədricən azaldılması vacibdir. Morfin preparatları müxtəlif formalarda mövcuddur: inyeksiyalar, tabletlər, şərbətlər və transdermal pletrlər. Hər bir formanın öz tətbiq qaydaları və yan təsirləri vardır.
Morfinin farmakoloji təsiri ilə yanaşı, onun tarixi və mədəni əhəmiyyəti də vardır. Yunan mifologiyasında yuxu allahı Morfeyusun adını daşıması, onun qədim dövrlərdən bəri insanlara yuxu və ağrıdan azadlıq vəd etməsi ilə bağlıdır. Lakin müasir tibbdə morfinin güclü narkotik təsiri və asılılıq yaradıcı xüsusiyyətləri onu yalnız həkim nəzarəti altında istifadə olunan bir maddə olaraq təyin edir. Onun yanlış istifadəsi ciddi sağlamlıq problemlərinə, hətta ölümə gətirib çıxara bilər.
Sözün etimologiyasından da göründüyü kimi, "morfi" sözü yunan mənşəlidir və yunan dilindəki "μορφή" (morphē) sözü ilə bağlıdır, mənası "forma", "görünüş" deməkdir. Yunan mifologiyasında Morfeyusun yuxuda görünüşlərin, xəyalların formasını dəyişdirmə qabiliyyətinə malik olması ilə əlaqələndirilir. Bu, morfinin yuxu gətirən və hiss və düşüncələri dəyişdirən təsiri ilə metaforik bir bağlılıq yaradır.