Müvazi (ər. موازٍ - muvâzî) sifəti iki və ya daha çox obyektin eyni istiqamətdə, bir-birinə kəsişmədən yan-yana uzanmasını bildirir. Bu, həm fiziki obyektlər, həm də abstrakt anlayışlar üçün tətbiq oluna bilər. Termin, əsasən, riyaziyyat və həndəsə sahələrində düz xətlər və ya səthlər üçün istifadə olunsa da, daha geniş mənada da işlənə bilir.
Riyaziyyatda müvazi xətlər sonsuza qədər uzandıqda heç bir nöqtədə kəsişmirlər. Bu, Euklid həndəsəsinin əsas postulatlarından biridir. Müvazi xətlər arasındakı məsafə hər yerdə sabit qalır. Bu xüsusiyyət, müvazi xətlərin müxtəlif sahələrdə, məsələn, kartoqrafiya, memarlıq və mühəndislikdə tətbiqini mümkün edir.
Daha geniş mənada isə “müvazi” sözü iki və ya daha çox hadisənin, prosesin və ya inkişafın eyni istiqamətdə, eyni vaxtda və ya oxşar tempdə getməsini ifadə edə bilər. Məsələn, “İqtisadi inkişafla müvazi olaraq əhalinin rifah səviyyəsi də yüksəldi” cümləsində müvazi, eyni istiqamətdə, paralel inkişafı ifadə edir. Bu mənada müvazi hadisələr arasında mütləq eynilik olmasına ehtiyac yoxdur; sadəcə eyni istiqamətdə hərəkət etmələri kifayətdir.
Sözün kökü olan ərəb dilindəki “muvâzî” sözünün özü də “yanaşı, paralel, müqayisə olunan” kimi mənaları əhatə edir. Beləliklə, Azərbaycan dilindəki istifadəsi də ərəb dilindəki məna əsasında inkişaf etmiş və genişlənmişdir.
Cümlə nümunələri:
- Dəmir yolu xətti çayın sahili ilə müvazi uzanır.
- Onun düşüncələri bizimkilərlə müvazi idi.
- İki müvazi xəttin kəsişmə nöqtəsi yoxdur.
- İnkişaf edən texnologiya ilə müvazi olaraq yeni peşələr də yaranır.