Nalə (fars. ناله) sözü Azərbaycan dilində ah-zar, inilti, sızıltı, fəryad və fəğan mənalarında işlənən bir isimdir. Farsca mənşəli olan bu söz, dərin bir kədər, acı və ya ağrı ifadə edən səs, söz və ya ifadəni bildirir. Sadəcə səs olaraq deyil, həm də bu səsin ifadə etdiyi duyğu və vəziyyəti əhatə edir.
Lüğətlərdə verilən "ah-zar, inilti, sızıltı, fəryad, fəğan" ifadələri nalənin müxtəlif nüanslarını əks etdirir. "Ah-zar" daha ümumi bir ifadədir və kədərin ifadəsinə işarə edir. "Inilti" və "sızıltı" isə daha zəif, tədricən artan və davamlı bir acı və ya kədər ifadəsini bildirir. "Fəryad" və "fəğan" isə daha qüvvətli, yüksək səsli və açıq bir şəkildə ifadə olunan kədər, ağrı və ya qorxunu ifadə edir.
Nalənin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, "sevgilinin ayrılığından nalə edirdi" cümləsində nalə, kədərli bir inilti və ya ah-zarı bildirir. "Yaralının naləsi səmaya qalxırdı" cümləsində isə nalə, güclü bir ağrı və ya əzabın ifadəsidir. "Günlərlə nalə çəkən qoca nəhayət susdu" cümləsində isə nalə, uzun və davamlı bir acı və ya kədərin metaforik təsvirinə işarə edir.
Verilən misal cümləsində ("Seyyid, aşiq olanı bilmişəm aşiqlər işin; Ah imiş, nalə imiş, giryə imiş, şivən imiş") nalə, aşiqlərin kədərlərini ifadə edən bir sıra digər sözlərlə yanaşı qeyd olunur. Bu, nalənin aşiqlik kədərinin tipik bir ifadə forması olduğunu göstərir. Bu cümlədə nalə sözü, "ah", "girye" (ağlama), "şivən" (nalə, inilti) kimi sözlərlə sinonim kimi işlənir, lakin hər bir sözün özünəməxsus intonasiya və intensivlik səviyyəsi var.
Qısacası, nalə sözü, kədər, ağrı və ya əzabın ifadəsinə işarə edən, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif intensivlik səviyyələrində istifadə olunan çoxmənalı bir sözdür. Farsca mənşəli bu sözün Azərbaycan dilinə mükəmməl inteqrasiya etdiyini və ədəbiyyatımızda geniş istifadə olunduğunu da vurğulamaq lazımdır.