izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Nəbatat (ərəb. نباتات - nəbātāt cəm halda) sözü Azərbaycan dilində əsasən bitki aləmini, bitkilər toplumunu ifadə edir. Lüğətlərdəki "bitki, bitki aləmi" tərifi doğru olsa da, daha dolğun və dəqiq bir izah tələb edir. Çünki "nəbatat" sadəcə "bitki"nin sinonimi deyil, daha geniş bir məna kəsb edir.

Nəbatat termini, biologiyanın bitkiləri öyrənən bölməsi olan botanikanın əsas predmetidir. Bu mənada, nəbatat, Yerdə yaşayan bütün bitki növlərini, onların təsnifatını, mənşəyini, yayılmasını, quruluşunu, fiziologiyasını, ekologiyasını və qarşılıqlı əlaqələrini əhatə edir. Yəni, yalnız görünən bitkiləri deyil, həmçinin göbələkləri, yosunları və likenləri də özündə birləşdirir.

Ədəbiyyatda istifadə edilərkən, "nəbatat" sözü daha metaforik mənalar da kəsb edə bilir. Məsələn, verilən misalda, Xətai “səbr ilə verir zəmin nəbatat” deyərkən, təbiətin, torpağın səbrlə bitki aləmini yetişdirməsini ifadə edir. Digər misalda isə, şair insanın bitkilər kimi qış yuxusuna getməsi ilə müqayisə aparır. Bu mənada, "nəbatat" sözü canlı təbiətin, təkrarlanan dövrələrin və təbiətin ritmikliyinin simvolu kimi işlənir.

Qısacası, "nəbatat" sözü sadəcə "bitkilər" mənasından daha geniş bir konsepsiyanı ifadə edir. Həm bioloji bir termin kimi, həm də ədəbi bir obraz kimi müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Onun mənası hər kontekstdə müəyyən dərəcədə dəyişsə də, əsas olaraq bitki aləminin ümumiyyətlə yaşama, inkişaf və təkamülü ilə bağlı bir anlayışı ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz