Şırıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "şırıltı ilə axmaq, tökülmək (su, yağış və s.)" kimi qısaca ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq izahı tələb edir. Əslində, "şırıldamaq" sözü, suyun, yağışın və ya digər mayenin axışı zamanı çıxardığı incə, nazik, səssiz və davamlı şırıltı ilə əlaqədardır. Bu səs, həm də axan mayenin sürətindən və axış səthinin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq müxtəlif çalarlarda eşidilə bilər. Yəni, "şırıldamaq" sadəcə axmağı deyil, həm də bu axış zamanı yaranan spesifik səsi ifadə edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şır" kökünün "incə, nazik, sürətli hərəkət" mənasını ifadə etdiyini görərik. "-ılda-" əlavə isə davamlılığı, təkrarlanmanı bildirir. Beləliklə, "şırıldamaq" sözü leksik mənası baxımından "incə, nazik, sürətli və davamlı şırıltı ilə axmaq" kimi daha dolğun şəkildə tərif edilə bilər.
Cümlə içində istifadəsinə nümunələr:
- Su şırıldayırdı. (Suyun axışı zamanı çıxardığı incə səs vurğulanır.)
- Yağış damlaları pəncərədən şırıldayırdı. (Yağışın davamlı və incə şırıltısı təsvir edilir.)
- Dağlardan şırıldayan bulaqlar ətrafa can verirdi. (Bulaqların axışı və onların yaratdığı sakit, xoş səs təsvir olunur.)
- Uşaqlar şırıldayan çayın yanında oynayırdılar. (Çayın axışı ilə əlaqədar olaraq onun yaratdığı səs və ətraf mühitin təsviri birlikdə verilir.)
Göstərilən nümunələrdən göründüyü kimi, "şırıldamaq" sözü həm su, yağış kimi mayelərin axışını, həm də bu axışın spesifik səs xüsusiyyətini ifadə edir. "Axmaq" felindən fərqli olaraq, "şırıldamaq" daha poetik, daha duyğulu bir ifadədir və əsasən təbiət hadisələrini təsvir etməkdə istifadə olunur.