izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tabe sözü ərəb mənşəlidir və "başqasının hakimiyyəti və nəzarəti altında olmaq, ondan asılı və itaətkar olmaq" mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə "başqasının tabeliyində olan" kimi qısaca izah edilməsinə baxmayaraq, mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. "Tabe" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar daşıyır.

Birinci olaraq, "tabe" sözü hüquqi və siyasi kontekstdə dövlətin, qurumun və ya şəxsin digər bir dövlətə, quruma və ya şəxsə tabe olduğunu, onların qanunlarına və qaydalarına əməl etdiyini bildirir. Məsələn: "Azərbaycan müstəqil dövlətdir və heç bir xarici qüvvəyə tabe deyil." Bu cümlədə "tabe olmaq" tam bir asılılığı, suverenliyin itirilməsini ifadə edir.

İkinci olaraq, "tabe" sözü ictimai və sosial münasibətlərdə bir şəxsin digər bir şəxsə və ya qrupa tabe olmasını, onların rəhbərliyinə və qərarlarına riayət etməsini bildirir. Məsələn: "Hərbi qulluqçu əmrə tabe olmalıdır." və ya "Əməkdaşlar rəhbərin göstərişlərinə tabe idilər." Bu cümlələrdə "tabe olmaq" qərar qəbul etmə azadlığının məhdudluğunu, iyerarxik quruluşa riayəti ifadə edir. "Tabe olmaq" bu kontekstdə həm də müəyyən qaydalara və normalara uyğun davranışı bildirir.

Üçüncü olaraq, "tabe" sözü elmi və fəlsəfi kontekstdə bir hadisənin, prosesin və ya qanunun digər bir hadisəyə, prosesə və ya qanuna tabe olmasını, ondan asılı olduğunu bildirir. Məsələn: "Fiziki hadisələr təbiət qanunlarına tabe olur." Burada "tabe olmaq" səbəb-nəticə əlaqəsini, qanunauyğunluğu göstərir.

Qısaca olaraq, "tabe" sözü fərqli kontekstlərdə "asılılıq", "itaətkarlıq", "əməl etmə", "riayət etmə", "uyğun olma" kimi mənaları ifadə edir və konkret istifadə sahəsindən asılı olaraq mənası dəqiqləşir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz