TAPILMA (f.is. "tapılmaq"dan) - Bir şeyin tapılması, aşkarlanması, kəşf olunması hadisəsi, prosesi və ya nəticəsi. "Tapılma" sözü, əşyanın, hadisənin və ya hətta insanın axtarışlardan sonra və ya təsadüfən ortaya çıxmasını, görünməyə başlamasını bildirir. Bu zaman axtarışın aktiv və ya passiv xarakterdə olması önəm daşımır; həm axtarış nəticəsində tapılma, həm də gözlənilmədən tapılma halları bu anlayışa daxildir. Sözün əsas mənası "tapılmaq" fellərinin isim formasında ifadə olunmuşdur və həmin fellərin bütün kontekstual mənalarını özündə ehtiva edir.
Mənşəyi: Sözün mənşəyi türk dilinin kökü olan "tap-" felindən törəmədir. "Tapmaq" feli isə əşyanın, gerçəkliyin bir parçasının görünməz və ya bilinməz haldan görünən və bilinən hala keçməsini bildirir. Bu mənada "tapılma" "görünmə", "aşkarlanma", "kəşf olunma" sözləri ilə sinonim ola bilər, lakin hər bir sözün özünəməxsus kontekstdə istifadə imkanları mövcuddur.
Fərqli cümlələrdə istifadəsi:
1. Hadisənin tapılması: "Qədim əlyazmasının tapılması tarixçiləri çox sevindirdi." (Burada "tapılma" tarixi bir əsərin kəşf olunması deməkdir.)
2. Əşyanın tapılması: "İtən sənədin tapılması məsələni həll etməyə kömək etdi." (Burada axtarılmış əşyanın aşkar olunması nəzərdə tutulur.)
3. İnsanın tapılması: "Axtarışlardan sonra itirilmiş uşağın tapılması böyük sevincə səbəb oldu." (Burada kaybolmuş bir insanın tapılması mənası vardır.)
4. Təsadüfi tapılma: "Qədim qəbirin tapılması tamamilə təsadüfən baş verdi." (Bu cümlədə gözlənilmədən, təsadüfən bir şeyin aşkarlanması vurğulanır.)
Ə. Vəliyevin misalında istifadə olunan "Tapdığın tapılmasında ər və arvad od ayaqlamışdılar." ifadəsində isə "tapılma" sözü, bir şeyin tapılması üçün ər və arvadın səy göstərməsini, hətta əziyyət çəkməsini ifadə edir. Bu mənada "tapılma" prosesə vurğu edir və sadəcə nəticə deyil, həmin nəticəyə aparan səyləri də əhatə edir.