Turşutmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdə verilən qısa izahdan daha geniş və dəqiq şəkildə aşağıdakı kimi təqdim oluna bilər:
Turşutmaq (f.): Bir maddənin turş xassəsini artırmaq, turş halına gətirmək, ya da turşlaşma prosesini sürətləndirmək deməkdir. Bu proses kimyəvi reaksiyalarla əlaqəli ola bilər, məsələn, südün və ya qatığın fermentlərin təsiri ilə turşuması kimi. Bu mənada, "qatıq turşutmaq", "süd turşutmaq" ifadələri fermantasyon prosesinin süni şəkildə sürətləndirilməsini və ya prosesin baş verməsi üçün lazımi şəraitin yaradılmasını bildirir. Məsələn, südü xüsusi bakteriyalar əlavə edərək və ya müəyyən temperaturda saxlamaqla daha tez turşutmaq olar.
Lüğətlərdə verilən ikinci məna isə daha çox məcazi mənada işlənir: "Üzünü turşutmaq", "üz-gözünü turşutmaq" kimi ifadələr, bir insanın üzünün ifadəsinin, mimikalarının qıcıqlanma, narazılıq, əsəbilik, kədər və ya qəzəb ifadə etməsinə işarə edir. Bu mənada, "turşutmaq" feli insanın əhval-ruhiyyəsinə və ya üz ifadəsinə təsir edən amilləri bildirir. Bu təsir həm daxili səbəblərdən (məsələn, kədərdən), həm də xarici amillərdən (məsələn, xoşagəlməz bir hadisədən) qaynaqlana bilər.
Etimalogiyası: "Turşutmaq" feli "turş" sözündən törəmişdir. "Turş" sözü qədim türk dillərindən gəlir və turş dadı, turş xüsusiyyəti mənasını verir. "-utmaq" isə feli sifətə çevirən bir şəkilçi kimi çıxış edir. Beləliklə, "turşutmaq" sözü "turş hala salmaq" mənasını ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qatıq öz-özünə turşudu, biz onu əlavə olaraq turşutmadıq.
- Südü tez turşutmaq üçün ona xüsusi bakteriyalar əlavə etmək lazımdır.
- O, eşitdiklərindən üzünü turşutdu.
- Pis xəbər onu olduqca turşutdu, üz-gözü solğunlaşdı.