Utanmazlıq sözü Azərbaycan dilində geniş mənada həyasızlığı, abırsızlığı və arsızlığı ifadə edən bir termindir. Lüğətlərdəki qısa təriflər bu mənanı əhatə etsə də, sözün daha dəqiq və geniş izahını vermək mümkündür. Utanmazlıq, bir insanın öz əməllərinin, sözlərinin və davranışlarının ictimai qəbul edilmiş norma və dəyərlərə zidd olmasına baxmayaraq, onlardan peşmançılıq və ya narahatlıq duymaması, özünü haqlı hesab etməsi və ya başqalarının fikirlərinə biganəliyi ilə səciyyələnən bir haldır.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "utanmazlıq" sözü "utanma" felindən törəmişdir. "Utanma" isə öz növbəsində, öz hərəkətlərinə, sözlərinə görə vicdan əzabı, pərtlik və ya narahatlıq hissi keçirmək mənasını verir. Beləliklə, "utanmazlıq" bu hissin olmaması və ya zəifliyi deməkdir. Sözün kökünə istinadən, "utanmazlıq" sadəcə həyasızlıq deyil, həm də vicdan əzabı yaşamama, etik normalara laqeyd yanaşma deməkdir.
Utanmazlığın müxtəlif səviyyələri mövcuddur. Bəzi hallarda sadəcə qaba və kobud davranış, digər hallarda isə qəsdən əxlaqsız və qanunsuz hərəkətlər utanmazlıq kimi qiymətləndirilə bilər. Məsələn, "Utanmazlıqla yalan danışdı" cümləsində utanmazlıq yalanın özü deyil, yalan danışmağın utanmadan, açıq-aşkar edilməsidir. "Onun utanmazlığı hər kəsi təəccübləndirdi" cümləsində isə utanmazlıq, şəxsin həyasız və qaydalara əməl etməyən davranışının nəticəsidir. "Utanmazlıqla pul qazandı" cümləsində isə utanmazlıq əxlaqsız və qanunsuz yollarla pul qazanmağı bildirir.
Qısacası, "utanmazlıq" sözü sadəcə bir sinonim deyil, həm də mənəvi və etik dəyərlərin pozulmasını ifadə edən mürəkkəb bir anlayışdır. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsas mahiyyəti həmişə öz əməllərinin və sözlərinin mənfi nəticələrinə biganəlikdədir.