Ürəkçırpıntısı – Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan, həm fiziki, həm də metaforik mənalarda istifadə olunan bir sözdür. Etimoloji baxımdan "ürək" və "çırpıntı" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Ürək" sözü qədim türk dillərindən qaynaqlanır və insan bədəninin əsas orqanlarından biri olan ürəyi bildirir. "Çırpıntı" isə tez-tez, sürətli hərəkət etmə, titrəmə mənasını ifadə edir. Beləliklə, sözün əsas mənası ürəyin sürətli və güclü döyünməsidir.
1. Fiziki məna: Ürəkçırpıntısı əsasən fiziki bir hal kimi, ürəyin normal ritmindən daha sürətli və güclü döyünməsini ifadə edir. Bu vəziyyət müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən fiziki fəaliyyətlər, stress, qorxu, xəstəliklər (məsələn, ürək xəstəlikləri, hipertiroidizm) və ya müəyyən maddələrin (məsələn, kofein, nikotin) qəbulu nəticəsində meydana çıxa bilər. Məsələn: "Qaçışdan sonra güclü ürəkçırpıntısı hiss etdi." və ya "O, səhnəyə çıxmazdan əvvəl güclü ürəkçırpıntısından əziyyət çəkirdi."
2. Metaforik məna: Ürəkçırpıntısı, eyni zamanda, məcazi mənada, güclü həyəcan, narahatlıq, qorxu, sevinc və ya heyranlıq kimi güclü emosional vəziyyətləri ifadə etmək üçün də işlədilir. Bu zaman ürəyin fiziki döyünməsi bir metafora kimi istifadə olunur, daxili emosional vəziyyətin şiddətini ifadə edir. Məsələn: "Xoş xəbər eşidəndə ürəyimdə güclü bir ürəkçırpıntısı hiss etdim." və ya "Filmin gərgin anlarında izləyicilərdə ürəkçırpıntısı yarandı." Bu mənada "ürəkçırpıntısı ilə" ifadəsi də işlənir: "O, imtahandan sonra, nəticəni gözləyərək, ürəkçırpıntısı ilə otaqda gəzirdi."
Qısacası, "ürəkçırpıntısı" sözü həm konkret fiziki bir hadisəni, həm də emosional vəziyyəti ifadə edən çoxmənalı bir sözdür və kontekstdən asılı olaraq mənası dəyişir. Sözün işlənmə üsulu onun mənasını daha da aydınlaşdırır.