Vanilli sifəti, əsasən qida məhsullarına aid olaraq, tərkibində vanil ətirinin, vanil ekstraktı və ya vanil şəkərinin olması mənasını verir. Bu ətirverici maddənin miqdarı müxtəlif ola bilər – az və ya çox. Lüğətlərdəki sadə "vanil qatılmış" ifadəsi bu çalarları tam əks etdirmir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "vanilli" sözü "vanil" sözündən törəmişdir. "Vanil" isə ispan dilindən (vainilla) keçmişdir və Nahuatl dilindəki "vanilli" sözündən götürülmüşdür. Nahuatl dilində "vanilia" "kiçik qabıq" və ya "kiçik qutu" mənasını verir, bitkinin meyvəsinin görünüşünə işarə edir.
Beləliklə, "vanilli" sözü bir məhsulun xüsusi ətir və dadına sahib olmasını ifadə edir. Bu, sadəcə vanil əlavə olunmasını deyil, həm də əlavə olunan vanil miqdarının məhsulun xüsusiyyətlərinə təsirini nəzərdə tutur. Məsələn, "vanilli bulka" ifadəsi sadəcə vanil qatılmış bulkanı deyil, vanil ətirinin bulkanın dad və qoxusunda əsas rol oynadığını bildirir. "Vanilli tort", "vanilli puding", "vanilli dondurma" kimi ifadələr də eyni məntiqə əsaslanır.
Fərqli cümlələrdə "vanilli" sözünün işlənməsinə misallar:
- O, vanilli buz kremini çox sevir.
- Mağazada vanilli və şokoladlı iki növ tort var idi.
- Vanilli qoxusu bütün mətbəxi bürümüşdü.
- Ana vanilli şirniyyat bişirdi.
Göründüyü kimi, "vanilli" sözü həm bir ətir və dad təsviri, həm də məhsulun əsas tərkib hissəsi kimi istifadə oluna bilər. Əsas odur ki, söz vanilin verdiyini xüsusi ətir və dad keyfiyyətlərini ifadə edir.