izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vicdanlılıq (ərəb. وجدان – vicdan) – əxlaqi keyfiyyət olub, insanın öz əməllərinin yaxşı və ya pis olmasına dair daxili, şüurlu qiymətləndirməsidir. Bu qiymətləndirmə, həm insanın özünə, həm də ətrafındakılara qarşı ədalətli, dürüst və məsuliyyətli davranışını tələb edir. Vicdanlılıq sadəcə qanunlara və qaydalara riayət etməkdən daha çox, daxili mənəvi prinsiplərə əsaslanan, şəxsi qərar vermə və hərəkət etmə qabiliyyətidir. Bu, həm qanuni, həm də qanunsuz əməllərdə özünü göstərə bilər: məsələn, qanunla qadağan olunmayan, lakin vicdan baxımından qəbuledilməz bir işdə iştirak etməmək də vicdanlılıq əlamətidir.

Vicdanlılıq anlayışı insanın özünün və başqalarının hüquq və mənafelərinə hörmətlə yanaşmasını, həqiqəti söyləməsini, vədlərə sadiq qalmasını, ədalətli olmağını, öz əməllərinin nəticələrinə görə məsuliyyət hissini ehtiva edir. Ona görə də, "vicdanlılıq" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslarda istifadə oluna bilər: "O, işində çox vicdanlıdır" (işə münasibətdə məsuliyyətli, dəqiq, səliqəli olma), "Vicdanlılıq hər şeydən əvvəl gəlməlidir" (əxlaqi prinsiplərə riayət etmək), "Bu işdə onun vicdanlılığı şübhə altındadır" (dürüst olmayan əməllərə şübhə).

Vicdanlılıqla bağlı anlayışlar arasında dürüstlük, ədalətlilik, məsuliyyətlilik, əminlik və s. yer alır. Bu keyfiyyətlərin hamısı vicdanlılığın müxtəlif tərəflərini əks etdirir. Vicdanlılığın olmaması isə əxlaqsızlıq, hiyləgərlik, saxtakarlıq kimi mənfi xüsusiyyətlərlə əlaqələndirilir. Ona görə də, vicdanlılıq, cəmiyyətin inkişafı və firavanlığı üçün zəruri olan fundamental əxlaqi prinsiplərdən biridir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz