Yağ-bal sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir:
1. Həqiqi məna: Yağ və balın birgə olmasından əmələ gəlmiş birləşmədir. Bu mənada yağ və balın qarışığı kimi konkret bir qida maddəsini bildirir. Məsələn, "Tortun içində yağ-bal qarışığı var idi" cümləsində yağ-bal sözü, tortun tərkibindəki yağ və balın birgə olduğunu ifadə edir. Bu mənada “yağ-bal qarışığı”, “yağla bal qarışığı” ifadələri də sinonim kimi işlənə bilər.
2. Məcazi məna: Çox dadlı, ləzzətli, xoş və həzz verən hər hansı bir şeyi ifadə edir. Bu mənada, konkret bir qida maddəsinə deyil, daha geniş mənada, həzz verən hər hansı bir təcrübə, hadisə və ya əşyanı bildirir. Məsələn, "O günkü konsert əsl yağ-bal idi!" cümləsində yağ-bal sözü konsertin əla, unudulmaz və çox xoş bir təcrübə olduğunu ifadə edir. Bu mənada "lütf", "nəşə", "həzz", "zövq", "ləzzət" kimi sözlər sinonim kimi istifadə oluna bilər. Sözün bu mənası, yağ və balın dadının insanlara verdiyi xoş hissin ümumiləşdirilmiş təsviridir.
Nümunə cümlələrdə istifadəsinə dair əlavə nümunələr:
- Həqiqi məna: "Çörəyə yağ-bal sürtüb yedi." (Yağ və balın birgə istifadəsi)
- Məcazi məna: "Yay tətili onun üçün əsl yağ-bal oldu." (Xoş və unudulmaz bir təcrübə)
- Məcazi məna: "O, həyatın bütün ləzzətlərindən, həyatın yağ-balından zövq alırdı." (Həyatın xoş tərəfləri)
Etimoloji baxımdan, yağ-bal sözü iki müstəqil sözün birləşməsindən əmələ gəlmiş birləşmədir. “Yağ” və “bal” sözləri qədim türk dillərindən miras qalmışdır və mənaları əsrlər boyu dəyişməmiş qalmışdır.