Ağız
Mənası: Pendirə bənzər bir süd məhsulu olub, Azərbaycanın müxtəlif regionlarında hazırlanan xüsusi bir yemək növüdür. Qax, Şəki, Ağdam və Zərdab kimi bölgələrdə daha çox yayılmışdır. Lakin, bu sözün mənası bəzi dialekt və şivələrdə "yeni doğan qaramal" mənasını da verə bilər.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası hələ tam aydın deyil. "Ağız" sözünün "ağ" kökünə istinad edərək süd məhsullarının ağ rəngi ilə əlaqəsi ola bilər. Digər tərəfdən, "ağız" sözünün dialektal istifadəsi (yeni doğan qaramal) ilə əlaqədar olaraq, sözün kökünün daha qədim bir türk dilindən gəldiyi ehtimal olunur. Bu ehtimalın təsdiq olunması üçün daha ətraflı araşdırmalar aparılmalıdır. "Yeni doğan qaramal" mənasının regiona bağlı olaraq istifadə edilməsi isə sözün məna dəyişikliyinə və dialektal istifadəsinə işarə edir.
Regional Fərqlər: Ağızın hazırlanma üsulu və dadı bölgədən bölgəyə dəyişə bilər. Məsələn, Qaxda hazırlanan ağız Şəkidə hazırlanandan fərqlənə bilər. Bu fərqlər əsasən istifadə olunan südün növü, əlavə olunan ədviyyatlar və hazırlanma texnologiyası ilə bağlıdır. Bundan əlavə, sözün ikinci mənası olan "yeni doğan qaramal" anlayışı da yalnız müəyyən regionlarda istifadə olunur.
Əlavə Məlumat: Ağız haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün müvafiq regionların kulinariya ənənələri və dialektləri haqqında araşdırmalar aparmaq lazımdır. Bu, sözün tam tarixçəsini və mənasının dəyişməsini aydınlaşdırmağa kömək edəcəkdir.