Avaca
Mənası: Qatıqdan hazırlanmış xörək növünün adıdır. Adətən, qatıq əsaslı olub, içərisinə müxtəlif əlavələr (otlar, göyərti, tərəvəz, ət və s.) əlavə edilərək hazırlanır. Regiondan asılı olaraq reseptdə fərqlər müşahidə oluna bilər.
Mənbəyi: "Avaca" sözünün etimologiyası tam aydın deyil və müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. Sözün türkcə kökləri olduğu güman edilir, lakin konkret bir kökdən törəməsinin dəqiq müəyyən edilməsi üçün daha ətraflı araşdırmalar tələb olunur. Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrində "avaca" sözünün omonimliyi müşahidə olunur, bu da sözün etimologiyasının araşdırılmasını çətinləşdirir. Bəzi tədqiqatçılar sözün qədim türk dillərindən gəldiyini, bəziləri isə daha sonrakı dövrlərdə dilə daxil olduğunu irəli sürürlər. Əlavə araşdırmalar bu məsələnin aydınlaşdırılmasına kömək edə bilər.
Regional Fərqlər: "Avaca"nın hazırlanma üsulu və tərkibi Azərbaycanın müxtəlif regionlarında fərqlənə bilər. Məsələn, Şirvan bölgəsində avacanı hazırlamaq üçün istifadə olunan əlavələr Quba və ya Naxçıvan bölgələrindən fərqlənə bilər. Bu regional fərqlər "avaca" sözünün yalnız bir yeməyi deyil, bir yemək kateqoriyasını təmsil etdiyini göstərir.
Tarixi Məlumatlar: "Avaca"nın tarixi haqqında yazılı mənbələr azdır. Ancaq qatıq məhsullarının qədim dövrlərdən bəri Azərbaycan mətbəxinin ayrılmaz hissəsi olduğunu nəzərə alsaq, "avaca"nın da uzun bir tarixi keçmişə malik olduğunu düşünmək olar. Əlavə etnoqrafik araşdırmalar və yazılı mənbələrin təhlili bu məsələdə daha dəqiq məlumat əldə etməyə imkan verə bilər.