Ayranaşı
Mənası: Mürəkkəb quruluşa malik olan “ayranaşı” sözü əsasən Masallı və Amasiya şivələrində yayılmışdır və "dovğa" mənasında işlədilir. Sözün əsasını "ayran" sözü təşkil edir, lakin tam etimoloji quruluşu hələ də araşdırılmağa ehtiyacı olan bir mövzudur. Kök+kök+şəkilçi quruluşunun olduğunu təxmin etmək olar, ancaq əlavə şəkilçilərin dəqiq funksiyası və sözün tam məna inkişafını aydınlaşdırmaq üçün daha geniş dilçilik tədqiqatları aparılmalıdır. "Aşı" şəkilçisinin "qatı" və ya "qabarıq" mənasını verən bir element ola biləcəyi ehtimal olunur, yəni ayranaşı ayrandan daha qatı və qabarıq formada olan bir yemək növüdür.
Mənbəyi: Sözün etimoloji kökü əsasən "ayran" sözü ilə bağlıdır. "Ayran" sözünün özünün türk dillərindən gəldiyi və südün mayalanması ilə əldə edilən içkinin adı olduğu məlumdur. "Aşı" komponentinin isə mənşəyi və məna dəyişikliyi barədə daha ətraflı araşdırma tələb olunur. Masallı və Amasiya şivələrinə məxsus olması sözün coğrafi yayılmasının məhdud olduğunu göstərir. Bu şivələrdəki istifadə tezliyi və "dovğa" ilə sinonimliyinin müəyyənləşdirilməsi sözün məna inkişafını daha yaxşı anlamaq üçün vacibdir. Daha ətraflı araşdırma, sözün tarixi inkişafını və dialektal variantlarını ortaya qoyacaqdır.
Regiona Məxsusluğu: Ayranaşı əsasən Masallı və Amasiya bölgələrində istifadə olunan bir termindir. Bu, sözün məhdud bir coğrafi yayılmaya sahib olduğunu və həmin bölgələrin mətbəxinə aid bir yemək adını təmsil etdiyini göstərir. Digər bölgələrdə bu terminin istifadə edilməsi çox nadirdir və ya tamamilə yoxdur.