Çukmın
Mənası: Arxaikləşmiş xörək növünün adıdır. Mahmud Kaşğari'nin qeydlərinə əsasən, "qurabiyyə" şəklində bişirilən bir çörək növüdür. Müasir Azərbaycan mətbəxində istifadə olunmayan, daha çox tarixi mənbələrdə rast gəlinən bir termindir. Dəqiq reseptinin müəyyən edilməsi çətin olsa da, adı qədim türk mətbəxinin bir hissəsi olduğunu göstərir və muhtemelen şirin və ya yarımşirin bir çörək növü olub.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin Mahmud Kaşğari'nin "Divanü Lüğat-it-Türk" əsərindəki qeydlərə əsasən, qədim türk dillərindən gəldiyi güman edilir. "Çukmın" sözünün "qurabiyyə" ilə əlaqələndirilməsi, fars və ya ərəb təsirlərinin olduğunu göstərsə də, əsas kök qədim türk dilinə aid ola bilər. Daha dəqiq məlumat əldə etmək üçün əlavə araşdırmalar aparılmalıdır. Sözün "çuk" və "mın" kimi iki hissədən təşkil olunması da araşdırılmağı tələb edən bir məsələdir. Bu hissələrin hansı mənaları ifadə etdiyi və sözün tam mənasının necə formalaşdığı hələ də mübahisəlidir.
Region: Mahmud Kaşğari'nin əsərinə əsasən, sözün istifadə edildiyi coğrafi regionun dəqiq müəyyənləşdirilməsi mümkün deyil, lakin qədim türk dilləri ilə əlaqəli bölgələrdə yayılmış ola bilər.
Tarixi: "Çukmın" sözü müasir dövrdə nadir hallarda istifadə olunur və əsasən tarixi mənbələr vasitəsilə öyrənilir. Bu, sözün arxaikləşməsini və zamanla dilin inkişafı nəticəsində istifadədən çıxmasını göstərir.