Döymə-qiymə
Mənası: Mürəkkəb quruluşa malik olan bu leksik vahid “döymə” və “qiymə” komponentlərindən ibarətdir. Şamaxı dialektində “döyülmüş ət, noxud və kişmişdən hazırlanan xörək” mənasını verir. Yəni, ət döyülərək xırda doğranır və noxud, kişmişlə birlikdə qızardılır və ya bişirilir. Hazırlanma üsuluna görə, qovurma və ya bişirmə üsulu ilə hazırlana bilər. Dadına görə ədviyyatlar, otlar əlavə oluna bilər. Bu yemək, adından da göründüyü kimi, əsasən ətin döyülməsi ilə fərqlənir ki, bu da onun daha yumşaq və dadlı olmasını təmin edir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası iki hissədən ibarətdir: “döymə” və “qiymə”. “Döymə” felindən törəmiş isim olub, ətin döyülməsini ifadə edir. "Qiymə" isə ət, noxud, düyü və s. xırda doğranmış qarışığı bildirir. Beləliklə, “döymə-qiymə” termini Şamaxı dialektindən gələrək ümumi Azərbaycan mətbəxinə yayılmışdır. “Döymə” komponenti ətin hazırlanma üsuluna, “qiymə” komponenti isə yeməyin əsas tərkib hissələrinə işarə edir. Bu terminin tarixi mənşəyi dəqiq müəyyən edilməsə də, Şamaxı regionunun zəngin kulinariya ənənələri ilə bağlı olduğu ehtimal olunur.
Regional xüsusiyyətlər: Döymə-qiymə əsasən Şamaxı və ətraf rayonlarında yayılmış bir yeməkdir. Hazırlanma üsulu və tərkibi bölgədən asılı olaraq bəzi dəyişikliklər göstərə bilər. Məsələn, bəzi yerlərdə badımcan, soğan və ya digər tərəvəzlər də əlavə oluna bilər.