Əvəlik Qovurması
Mənası: Azərbaycan mətbəxinin, xüsusilə də dağlıq bölgələrinə məxsus olan bir yemək növüdür. Əvəlik bitkisindən hazırlanan bu qovurma, əvvəlcə bitkinin yığılıb qurudulması, sonra doğranması və ayrıca qaynadılması ilə hazırlanır. Daha sonra yağda qovrulmuş soğan və pomidor pastasına əlavə edilərək bişirilən ləzzətli bir yeməkdir.
Mənbəyi: Əvəlik bitkisi Azərbaycanın dağlıq bölgələrində geniş yayılmışdır. Əvəlik Qovurmasının tarixi mənşəyi dəqiq bilinməsə də, əsrlərdir ki, bu bölgələrin sakinləri tərəfindən hazırlanan ənənəvi bir yemək olduğu güman edilir. Bitkinin mövcudluğu və onun qida mənbəyi kimi istifadəsi, yeməyin min illər öncəyə gedib çıxan köklərə malik olduğunu göstərir. Qovurmanın hazırlanma üsulu nəsildən-nəsil ötürülərək bu günə qədər gəlib çatmışdır.
Regional Xüsusiyyətlər: Əvəlik Qovurması əsasən Azərbaycanın dağlıq rayonlarında - Quba, Qəbələ, Şəki və s. bölgələrində yayılmışdır. Hər bölgədə hazırlanma üsulunda kiçik fərqlər ola bilsə də, əsas tərkib hissəsi və hazırlanma prinsipi eynidir. Bəzi bölgələrdə əvəliyə əlavə olaraq digər otlar və ədviyyatlar da əlavə edilərək, yeməyə xüsusi bir ləzzət verilir.
Tarixi Məlumatlar: Əvəlik Qovurması haqqında yazılı mənbələr məhduddur. Lakin, bu yeməyin əsrlər boyu bu bölgələrdə yaşayan insanların qida rasionunun vacib bir hissəsi olduğu şifahi mənbələr tərəfindən təsdiqlənir. Qovurmanın hazırlanma üsulu və bitkinin faydaları nəsildən-nəsil ötürülərək qorunmuşdur.