İsgəncəbi
Mənası: Qərbi Azərbaycanın İrəvan şivəsində yayılmış, kahı yeməyinin hazırlanmasında istifadə olunan bir növ içki. Qənd, nanə və su ilə bişirilərək sirkə ilə qarışdırılaraq hazırlanır.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil. "İsgəncə" sözü ilə əlaqəsi ehtimal olunur, lakin bu əlaqənin dəqiq təbiəti mübahisəlidir. "İsgəncə" sözü əziyyət, çətinlik mənasını daşıdığından, "İsgəncəbi"nin adının kahı yeməyinin hazırlanması prosesinin çətinliyinə və ya istifadə olunan maddələrin xüsusi bir qarışım tələb etməsinə istinad etməsi ehtimal edilir. Başqa bir ehtimala görə, içkinin adı özünəməxsus dadı və ya qoxusuna görə belə adlandırılmış ola bilər. Daha dəqiq bir etimoloji tədqiqat aparmaq üçün İrəvan şivəsinin daha dərindən araşdırılması tələb olunur. Sözün qədim Azərbaycan türkcəsindən və ya digər dillərdən mənşə götürməsi də mümkündür, bu sahədə əlavə araşdırmalar lazımdır.
Regional Xüsusiyyətləri: İsgəncəbi içkisi əsasən Qərbi Azərbaycanın İrəvan bölgəsində yayılmışdır. Bu bölgənin mətbəx mədəniyyətinin tərkib hissəsi olmaqla yanaşı, hazırlanması üsulu və reseptləri nəsillər boyu ötürülmüşdür. Hazırda bu içkinin hazırlanması üsulunun dəqiq reseptləri məlum deyil və yalnız şifahi xatirələrdə qalmış ola bilər.
Əlavə Qeydlər: İsgəncəbi içkisi haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün İrəvan şivəsi və Qərbi Azərbaycan mətbəxi üzərində ixtisaslaşmış etnoqraflar və dilçilərlə əlaqə saxlamaq lazımdır. Bu içkinin tarixçəsi və hazırlanması üsulunun daha geniş tədqiqi bu lüğət maddəsini daha da zənginləşdirə bilər.