Qazayağı Qovurması
Mənası: Yazın əvvəllərində yetişən, xüsusi dadı və qoxusu ilə seçilən bir bitkinin qovrulmuş formada hazırlanmış yeməyidir. Bitkinin adı isə, güman ki, yarpaqlarının formasının qaz ayağına bənzəməsindən irəli gəlir. Qazayağı bitkisinin konkret növü müəyyən edilməsə də, xalq arasında yayılmış adlardan biridir və adətən, müxtəlif ot və yarpaqların qarışığı ilə hazırlanan qovurmalar üçün işlədilir. Qovurma prosesi bitkinin dadını və ətirini daha da artırır.
Mənbəyi: Qazayağı Qovurmasının mənşəyi dəqiq bilinmir. Ancaq adı və tərkibində istifadə olunan bitkinin xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq, onun köklərinin kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin mətbəx ənənələrindən qaynaqlandığını söyləmək olar. Qazayağı bitkisi və ondan hazırlanan yeməklər, əsasən, Azərbaycanın kənd rayonlarında və dağlıq ərazilərində daha çox yayılmışdır. Yaz aylarında bol-bol bitən bu bitki, qida çatışmazlığının olduğu dövrlərdə əhali üçün mühüm qida mənbəyi olmuşdur. Bu yeməyin hazırlanması üsulu nəsildən-nəsil ötürülmüş və zamanla dəyişməz qalmışdır.
Regional Yayılması və Tarixi: Qazayağı Qovurması əsasən Azərbaycanın kənd yerlərində, xüsusilə də yaz aylarında yayılmış bir yeməkdir. Tarixi dəqiq bilinməsə də, əsrlər boyu kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin qida mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Qazayağı bitkisinin mövsümi xarakteri nəzərə alınaraq, bu yeməyin hazırlanması da müəyyən bir mövsümlə məhdudlaşır. Bu, həm də yeməyin mövsümi və təbii xarakterini vurğulayır.