Qızqala
Mənası: Darı unundan bişirilən, xüsusilə Qax bölgəsində yayılmış çörək növüdür. Dəyirmi və ya oval formada bişirilən, nisbətən sıx və quru bir toxuması olan, qəhvəyi rəngdə olan bir çörəkdir. Dadına görə digər çörək növlərindən fərqlənir və adətən "daddı" olaraq xarakterizə olunur.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyildir. Ancaq "qız" sözünün gənc qız, cavan qız mənasını verməsi və "qala" sözünün möhkəm, davamlı mənasını ifadə etməsi nəzərə alınaraq, "qızqala" adı çörəyin möhkəm və davamlı toxumasına, gənclik və təravətini uzun müddət saxlamasına işarə edə bilər. Digər bir ehtimal isə, bu çörəyin yalnız qızlar tərəfindən bişirilməsi adətinə bağlı ola bilər. Qax şivəsində işlənməsi isə onun Qax bölgəsinə məxsus bir yemək olduğunu göstərir. Sözün türk dilləri ilə əlaqəsi araşdırılmalıdır. Daha dəqiq etimoloji tədqiqatlar sözün mənşəyini daha aydın şəkildə ortaya qoya bilər.
Qızqala çörəyi, darı ununun istifadəsi ilə bağlı olaraq, Qafqaz bölgəsinin kənd təsərrüfatı tarixi ilə də bağlıdır. Darının əsasən dağlıq və yüksək əraziyə malik bölgələrdə becərilməsi, bu çörəyin Qax kimi bölgələrdə daha çox yayılmasına səbəb olmuşdur. Çörəyin hazırlanması üsulu və reseptləri nəsillər boyu qorunub saxlanılmış və bu gün də Qax bölgəsində yaşayanlar tərəfindən bişirilməkdədir.