Qovurğa
Mənası: Buğda, çətənə, noxud, qarpız tumu, qoz ləpəsi kimi müxtəlif dənli bitki toxumlarının və qoz-fındıq məhsullarının duzla birlikdə qovrulması ilə hazırlanan qəlyanaltı yemək növü. Dadı xırtıldayan, duzlu və qovrulmuş toxumların ətirli bir qarışığıdır. Adətən qonaqlara təqdim olunan, çay süfrəsinin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edilir.
Mənbəyi: "Qovurğa" sözünün etimologiyası tam aydın deyil. Lakin "qovurmaq" felindən törəmə olduğu güman edilir. Yeməyin hazırlanma üsulunun - yəni toxumların və qoz-fındıqların qovrulması - adının mənası ilə birbaşa əlaqəli olduğu görünür. Sözün əsasən Naxçıvan dialekt və şivələrində işlənməsi onun regional əhəmiyyətini göstərir. Bu, yeməyin Naxçıvan bölgəsinin mətbəx ənənələrinə xas olduğunu və uzun illərdir bu bölgədə hazırlanaraq nəsillər boyu davam etdirildiyini göstərir. "Qovurğa"nın tarixi kökləri haqqında daha dəqiq məlumat əldə etmək üçün əlavə etnoqrafik tədqiqatlar aparmaq lazımdır. Ehtimal ki, toxumların və qoz-fındıqların saxlama müddətini uzatmaq və onlardan daha effektiv istifadə etmək məqsədi ilə qovrulması ənənənin meydana gəlməsində mühüm rol oynamışdır.
Regional yayılması: Qovurğanın əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikasının müxtəlif rayonlarında yayıldığı müşahidə olunur. Digər bölgələrdə də bu yeməyin variantları mövcud ola bilər, lakin hazırlanma üsulu və tərkibi Naxçıvan variantından fərqlənə bilər. Yeməyin hazırlanmasında istifadə olunan toxum və qoz-fındıq növləri də bölgənin iqlim şəraitindən və yerli məhsullardan asılı olaraq dəyişə bilər.