Qovurma
Mənası: Əsasən Naxçıvan və Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz bölgəsinin dialekt və şivələrində işlənən "Qovurma" sözü payız aylarında kökəlmiş heyvanların (əsasən qoyun və keçilərin) kəsilərək ətinin qovrulması ilə hazırlanan, qış aylarında qida mənbəyi kimi saxlanılan bir yeməyi bildirir. Bu yemək sadəcə ətin qovrulması ilə deyil, həmçinin ətin xüsusi üsullarla hazırlanması və qorunması ilə də səciyyələnir. Qovrulmuş ət uzun müddət saxlanılması üçün xüsusi şəkildə qurudulur və ya yağda saxlanılır. Qovurmanın hazırlanma üsulu və tərkibi regiondan regiona müxtəliflik göstərə bilər.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası türk dillərindəki "qovurmaq" felindən törəyir. "Qovurmaq" felinin mənası ətin yüksək temperaturda yağda və ya quruyub bişirilməsidir. "Qovurma" sözü bu fəildən isim halına keçərək yaranmışdır. Dərələyəz bölgəsinin coğrafi mövqeyi və iqlim şəraiti nəzərə alınaraq, qış aylarında ətin qorunması üçün bu üsulun geniş yayılması və nəticədə "qovurma" sözünün bu bölgəyə məxsus bir yeməyi ifadə etməsi təbii bir prosesdir. Tarixi mənbələrdə "qovurma"nın xüsusi bir yemək kimi qeydə alınmasına dair dəqiq məlumatlar azdır, lakin bölgənin ənənəvi kənd təsərrüfatı və qida təminatı ilə sıx bağlı olduğunu demək olar.
Regional Xüsusiyyətlər: "Qovurma" yeməyi əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikası və Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz bölgəsində yayılmışdır. Bu bölgədə qış aylarının sərt keçməsi və ətin qorunmasının vacibliyi bu yeməyin yaranması və geniş yayılmasında əsas amillərdən biridir. Hazırlanma üsulu, ətin növü və əlavə olunan ədviyyatlar ailədən ailəyə və hətta kənddən kəndə fərqlənə bilər. Bu da "qovurma"nın zəngin qastronomik müxtəlifliyini göstərir.