Toyuq Küküsü
Mənası: Mürəkkəb quruluşa malik olan bu xörəyin adı iki komponentdən ibarətdir. Birinci komponent, "toyuq", quş növünü bildirir və xörəyin əsas tərkib hissəsini təşkil edir. "Küküsü" hissəsi isə xörəyin hazırlanma üsuluna, xüsusilə də onun qatı və ətirli sousuna işarə edir. Tam mənası "toyuğun qatı, ətirli sousda bişirilməsi" kimi təfsir edilə bilər. Xörəyin zəngin tərkibi və dadı adına da özünü əks etdirir.
Mənbəyi: "Toyuq Küküsü" xörəyi əsasən Təbriz mətbəxinə aiddir. Onun tarixi mənşəyi haqqında dəqiq məlumatlar məhduddur, lakin adın özü və hazırlanma üsulu Təbriz bölgəsinin ənənəvi aşpazlıq sənətinə aid olduğunu göstərir. "Küküsü" termininin etimologiyası hələ də araşdırılmağa ehtiyac duyur, lakin ehtimal ki, fars və ya türk dillərindən birinə köklənir və xörəyin sıx, yoğun quruluşunu və ya xüsusi bir ədviyyat qarışığının istifadəsini ifadə edir. Toyuğun suda bişirilməsi və sonra xüsusi sousda tamamlanması Təbriz mətbəxinin xarakterik üsullarından biridir.
Regional Xüsusiyyətlər: Toyuq Küküsü xörəyi əsasən Azərbaycanın Təbriz bölgəsində hazırlanır və bu bölgənin ənənəvi mətbəxinin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Digər bölgələrdə də bu adı eşitmək olar, ancaq hazırlanma üsulu və tərkibi Təbriz variantından fərqlənə bilər. Belə ki, ədviyyatlar, sousun hazırlanma üsulu və digər əlavələr fərqli ola bilər. Bu xörəyin dəqiq reseptinin bir neçə versiyası mövcuddur və hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır.