Uva
Mənası: Arxaikləşmiş qida məhsulunun adı. Düyü əsaslı, spesifik hazırlanma üsuluna malik bir yemək növü olaraq tarixdə iz qoymuşdur. Hazırda geniş yayılmayan, daha çox tarixi mənbələr vasitəsilə tanınan bir yemək adıdır.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyildir, lakin Mahmud Kaşğarinin "Divanu lüğət ət-türk" əsərində "uva"nın hazırlanması ilə bağlı reseptin verilməsi onun türk dillərində köklü bir söz olduğunu göstərir. Kaşğari bu reseptdə düyünün xüsusi bir üsulla bişirilməsini və soyuq su ilə qarışdırılmasını təsvir edir. Bu, "uva"nın sadəcə düyü deyil, spesifik bir yemək olduğunu vurğulayır. Sözün daha qədim mənbələrdə rast gəlməsi araşdırılmağı tələb edən bir sahədir. Əlavə araşdırmalar sözün türkiyə dilləri içərisindəki yayılma ərazisini və diaxronik inkişafını aydınlaşdıra bilər.
Regional Yayılması: Mahmud Kaşğarinin əsərinə əsasən, "uva"nın Orta Asiya türkləri arasında yayılmış bir yemək olduğu ehtimal olunur. Lakin sözün digər türk dillərində və ya coğrafi bölgələrdəki istifadəsi ilə bağlı məlumatlar məhduddur. Daha ətraflı araşdırmalar bu yeməyin hazırlanması üsulunun və adının coğrafi yayılma ərazisini müəyyənləşdirməyə kömək edə bilər.
Tarixi: "Uva"nın tarixi Mahmud Kaşğariyə qədər uzanır. Onun əsərinin yazıldığı dövr (XI əsr) bu yeməyin ən azından o dövrdə mövcud olduğunu göstərir. Ancaq "uva"nın daha qədim dövrlərdə də mövcud olub-olmadığını müəyyənləşdirmək üçün əlavə arxeoloji və yazılı mənbələrə ehtiyac var. Hazırkı zamanda istifadə edilməməsi onun tarixi bir yemək olduğunu göstərir.