Yörkəməc
Mənası: Arxaikləşmiş yemək adıdır. Mahmud Kaşğari "Divan lüğəti türkdə" əsərinə əsasən, incə doğranmış işkənbə və bağırsaqdan hazırlanan bir yemək növüdür. Müasir Azərbaycan mətbəxində istifadə olunmayan, daha çox tarixi bir qida adlandırmaq olar.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil. Ancaq Mahmud Kaşğari "Divan lüğəti türkdə" əsərində verilən reseptə əsasən, sözün kökü türk dillərindən gəldiyi ehtimal edilir. "Yörkəmək" felindən törəmə ola bilər, amma bu felin dəqiq mənası və istifadəsi müasir dövrdə məlum deyil. Yeməyin hazırlanma üsuluna əsasən, "yör" (doğramaq, doğranmış) və "kəmək" (qarışdırmaq, qarışdırılmış) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş ola bilər. Bu ehtimalın təsdiqi üçün daha dərin tədqiqatlar lazımdır. Yeməyin adı və reseptinin Mahmud Kaşğarinin əsərində qorunub saxlanması onun tarixi əhəmiyyətini vurğulayır. Bu, həmçinin o dövrün qida mədəniyyətinə də dərin bir nəzər salmağa imkan verir.
Regional Yayılması və Tarixi: Yörkəməc haqqında məlumat əsasən Mahmud Kaşğarinin "Divan lüğəti türkdə" əsərindən əldə olunur. Bu, yeməyin ən azı XI əsrdə mövcud olduğunu göstərir. Yeməyin hansı regionda daha çox yayıldığı və ya xüsusi bir bölgənin mətbəxinə aid olub-olmadığı məlum deyil. Əsərdə verilən resept ümumi bir təsvir olduğundan, hazırlanma üsulu müxtəlif regionlarda fərqlilik göstərə bilərdi.