Eniş-yoxuş sözü Azərbaycan dilində həm fiziki, həm də məcazi mənada işlənir. Əsas mənası "yüksəklik və alçaqlıq nöqtələrinin ardıcıl dəyişməsi, ərazinin dalğavari relyefi" deməkdir. Dağlıq ərazilərin, yolun, səthin qeyri-bərabərliyini, yüksəkliklərin və enişlərin bir-birini əvəz etməsini ifadə edir. Mühəndislik, coğrafiya kimi sahələrdə bu söz relyefin təsvirində dəqiqliklə istifadə olunur.
Lakin sözün daha geniş və maraqlı tərəfi onun məcazi mənasındadır. Həyatın, taleyin, bir işin gedişatının müxtəlif mərhələlərini, uğurlar və uğursuzluqların ardıcıl gəlməsini, çətinliklərlə qarşılaşmaları və müvəffəqiyyətlər əldə etmələri ifadə edir. "Həyatın eniş-yoxuşları" deyərkən insanın yaşadığı sevincləri, kədərləri, qələbələri, məğlubiyyətləri nəzərdə tutulur. Bu mənada "eniş-yoxuş" sözü həyatın dəyişkənliyini, qeyri-sabitliyini və bunun qaçılmazlığını vurğulayır.
Sözügedən şeir misrasında ("Yenə könlüm quşu; Dönmüş ovçu tərlana; Duymaz eniş-yoxuşu; Qanad çalır hər yana") "eniş-yoxuş" məcazi mənada işlədilib. Könlün quşu, yəni duyğular, həyatın çətinliklərindən, maneələrindən ("eniş-yoxuş") xəbərsiz, azad şəkildə uçur. Bu, həm həyatın çətinliklərinə məhəl qoymamağı, həm də düşüncə azadlığını ifadə edə bilər.
Beləliklə, "eniş-yoxuş" sözü sadə görünüşünə baxmayaraq, dərin məna ehtiva edir və həm konkret, həm də məcazi kontekstdə fərqli çalarlarda istifadə oluna bilir.