Əfyun (lat. "opium"dan) – Tiryəyin qurudulmuş süd şirəsi olan bir narkotik maddədir. Qədim zamanlardan bəri ağrı kəsici və sakitləşdirici olaraq istifadə olunsa da, güclü asılılıq yaradan təsiri səbəbi ilə təhlükəli bir qətran sayılır. Əslində, “əfyun” sözü çox daha geniş bir məfhumu əhatə edir və əfyun bitkisinin (Papaver somniferum) fərqli hissələrindən alınan müxtəlif alkaloidləri (məsələn, morfin, kodein, papaverin) özündə birləşdirir.
Tarixən, əfyun müxtəlif mədəniyyətlərdə geniş yayılmış və həm dərman, həm də dini ayinlərdə istifadə olunmuşdur. Qədim Misir, Yunanıstan və Çin mədəniyyətlərində ağrı kəsicilər, sakitləşdiricilər və hətta əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırıcı vasitə kimi istifadəsinə dair sübutlar mövcuddur. Lakin, əfyunun asılılıq yaradan təsiri haqqında məlumatlar da əsrlər əvvəl bilinirdi. Bu səbəbdən, onun istifadəsi həmişə mübahisələr doğurmuşdur.
Müasir tibbdə, əfyundan alınan bəzi alkaloidlər (xüsusilə morfin və kodein) hələ də güclü ağrıkəsicilər kimi istifadə olunur, ancaq çox ciddi nəzarət altında və yalnız həkim resepti ilə. Əks halda, əfyunun istifadəsi çox təhlükəlidir və ölümə belə səbəb ola bilər. Əfyun asılılığının müalicəsi çətin və uzun müddətli bir prosesdir.
Nəcəf bəyin misrasında istifadə olunan “əfyun” sözü, ehtimal ki, həm əfyun bitkisinin özünü, həm də ümumilikdə narkotik maddələrə işarə edir və o dövrün sosial problemlərindən biri olan narkotik istifadəsinə birbaşa toxunur.