izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əşk (farsca mənşəli) sözü klassik Azərbaycan ədəbiyyatında "göz yaşı" mənasında işlənmişdir. Sadəcə "göz yaşı" demək deyil, daha çox dərin, duyğu yüklü, həsrət və kədər dolu bir göz yaşını ifadə edir. Bu, adi bir göz yaşı deyil, məhəbbətin, ayrılığın, həsrətin və ya dərin bir kədərin ifadəsi olan, qəlbin sızısından doğan bir göz yaşını təmsil edir.

Misal olaraq verilən şeir parçasında da əşkin bu mənası aydın görünür: "Hicran gecəsi gəldi ki, hər qətreyi-əşkim; Pərvanələrə şəmi-şəbistan olacaqdır". Burada "qətreyi-əşk" ifadəsi "göz yaşının hər damlası" mənasını verir və bu göz yaşları o qədər dərin bir kədərdən, həsrətdən doğur ki, sanki pərvanələrin işığı kimi, gecənin qaranlığını işıqlandırır. Yəni əşk burada sadəcə bir fiziki maye deyil, ruh halının, daxili sarsıntının simvoludur.

Beləliklə, əşk sözü sadəcə "göz yaşı"nın sinonimi deyil, daha çox poetik bir ifadədir. O, ağlamağın özü deyil, ağlamanın səbəbini, arxasındakı dərin duyğuları ifadə edir. Bu səbəbdən də klassik ədəbiyyatımızda daha çox lirik əsərlərdə, məhəbbət və ayrılıq mövzularında işlənərək əsərlərə özünəməxsus bir bədii təsir qatmışdır.

Qısacası, əşk sözünün mənası "göz yaşı"ndan daha genişdir və dərindən yaşanmış bir duyğunun, həsrətin, kədərin simvoludur. Onun istifadəsi əsərlərə poetik bir gözəllik və duyğu dərinliyi əlavə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz